İnsan stresli olduğu zamanlarda nedensiz yere baş ağrıları, bunaltan ve yaşam kalitesini düşüren nefes darlıkları çekmekte ve bütün vücudunu kötü bir enerji sardığından sinirleri bir hayli gerilmekte ve bu durumda ailesinden tutun da çevresine kadar olumsuz yansımaktadır.

Günümüzde yaşamlarının çok stresli olduğunu düşünen kişi sayısı oldukça fazladır. Bunda insanları strese sokan sayısız sebep olmasının etkisi bir hayli fazladır. Stres, birçok insanda olumsuz etkilere sebep olsa da bazı insanları da işlerine ve yaşama karşı daha fazla motive etmektedir. Stresin dozu arttıkça insanların kaygı seviyesi yükselse de bazı insanlarda stresin neden olduğu olumsuz durumların çözümünü çok hızlı bulabilmektedir. Bu insanların en önemli avantajı stresi çok iyi yönetebilmeleridir.

Strese Ne İyi Gelir; Neredeyse modern şehir insanının kaderi haline gelen, yaşama olumlu taraflarından daha fazla olumsuz taraflarıyla negatif etki eden, günümüzde birçok hastalığın nedeni olan ve çok sayıda kaynaktan beslenebilen strese ne iyi gelir? Günümüzde birçok insan stres mağduru olduğu için strese iyi gelen doğal ve bitkisel yöntemler çok fazla araştırılmaktadır. Bazen eğitim hayatının, bazen iş hayatının, bazen geçim sıkıntısının ya da birçok faktörün neden olduğu stres ve stresin neden olduğu kaygı bozukluğu bu yazıda tü detaylarıyla incelendi.

Stres Nedir?

Vücudun savunma mekanizmalarından olan stres için insanın hayatta kalma iç güdüsünün bir yansıması denilebilir. İnsanlar, farkında olmasa da günlük yaşam içerisinde sayısız olayla karşılaşmakta ve bu olayların hepsi insanın algı sürecinden geçmektedir. Bu algı sürecinin ardından insan beyni bu sayısız olayları kodlamakta ve hisler ise bu kodlara göre şekillenmektedir.

Stres nedir? İnsanın algısından geçen ve beyinin kodladığı olay kaygı verici veya üzerinde düşünülmesi gereken bir probleme işaret ediyorsa, bu noktada hayatta kalma içgüdüsü devreye girerek stres sürecini başlatmaktadır. Stres süreci başladıktan sonrada insan vücudunda çok sayıda farklı reaksiyon gelişmektedir. Vücut, stres süreci başlar başlamaz insanı doğrudan etkileyen adrenalin ve kortizol hormonlarını salgılamaktadır. Bu da kan basıncını yükseltmekte, kasların kasılmasına neden olmakta ve nefesin normalden daha hızlı ve keskin biçimde alınmasına yol açmaktadır. Vücudun strese karşı verdiği bu tepkilerin temel nedeni ise strese neden olayın üstesinden gelinmesi için duyuların olduğundan daha fazla keskinleşmesidir.

Örneğin insanın işe geç kaldığı zamanlarda kendisini aşırı baskı altında hissetmesi, o güne kadar kullanmadığı alternatif ulaşım yollarına insanı yönlendirebilir. Yine köpekten korkan bir insanı bir köpek kovalamaya başladığı zaman, insan o güne dek hiç koşmadığı kadar hızlı koşabilir. Bunun gibi verilebilecek yüzlerce örnek stresin olumlu taraflarına işaret etmektedir. Ancak insanın günlük yaşam içerisinde başına gelen sayısız olay ve bu olayların neden olduğu stres, çoğu zaman olumsuz psikolojik tepkiyle sonuçlanmaktadır. Stresle başa çıkabilmek için stres hormonları tüm hızıyla çalışsa da insan, stresin üstesinden gelebilmek için savaş veya kaç taktiğini kullanmaktadır. Köpekten korkan birini köpek kovaladığı zaman hızla koşmaya başlaması, savaşma kaç taktiğine çok güzel bir örnek oluşturmaktadır.

Stresin etkileriyle başarısız olunduğu zamanlarda dahi vücudun hayatta kalma iç güdüsü devreye girerek stresle başka şekilde mücadele etmektedir. Stres yönetimini, insanın baş edemediği stres durumları daha da zorlaştırmaktadır. Bu da immobilizasyon olarak adlandırılan duruma yol açmaktadır. Bu noktada ‘İmmobilizasyon nedir?’ sorusu akıllara gelmektedir. Yoğun stresle mücadele esnasında kendisini korumaya çalışan vücudun donup kalmasına immobilizasyon denilmektedir. Bunun zaman zaman faydaları olsa da daha büyük problemlere zemin hazırlayabilmektedir.

Stres Belirtileri Nelerdir?

Geçmişle kıyaslandığı zaman günümüzde teknolojinin de etkisiyle stres faktörleri arttığından, stresle daha fazla mücadele etmek zorunda kalan insanlığın yaşam tarzının evrime uğradığından rahatlıkla bahsedilebilir. Günlük yaşam içerisinde stresle daha fazla mücadele etmek zorunda kalan insanlar yıpranmakta ve adeta yaşamdan soğumaktadır.

Şehir nüfusu bundan sadece birkaç yüzyıl evvel çok düşük sayılarda iken, günümüze gelindiğinde ise şehir nüfusu milyonlarla ifade edilen rakamlara ulaşmıştır. Şehirlerin kalabalıklaşması ise insanların doğal yaşamdan uzaklaşmasına ve yapay bir yaşamın içerisine sürüklenmesine neden olmaktadır. Bu da günlük yaşam içerisinde insanları yeni sorunlarla mücadeleye itmekte ve stresle içi içe yaşamaya zorunlu bırakmaktadır.

Peki, birçok farklı şekilde görülebilen stresin belirtileri nelerdir? Uzmanlar, stres belirtilerini zihinsel, duygusal, fiziksel ve davranışsal olmak üzere dört başlık altında incelemektedir.

Stresin zihinsel belirtileri arasında ise kaygılar ve hafıza problemleri ön plana çıkmaktadır. Örneğin yaşanan stresin dozunun artması unutkanlığı tetikleyebilmektedir. Yine bir işe başlanıldığı zaman sonunun getirilmesinde zorluk çekiliyorsa, bunun altında stresin yol açtığı konsantrasyon bozukluğu yatabilir. Ayrıca kendisini her an kaygılı hisseden ve olumsuz düşüncelere odaklanan insanlarda da stres dozu bir hayli yüksek olabilir. Son zamanlarda alınan yanlış kararlarda stresin en önemli belirtileri arasında gösterilmektedir.

Bir türlü kontrol altına alınamayan ani duygu değişimleri de stresin duygusal belirtileri arasında gösterilmektedir. Son zamanlarda kendisini mutsuz, huzursuz, yalnız, sinirli, karamsar ve gergin hisseden insanlarda, yaşanan stresin dozu gittikçe yükseliyor olabilir.

Bütün bedende hissedilen ağrılar ve sızılar ise stresin fiziksel belirtilerine işaret etmektedir. Yine sindirim, boşaltım ve solunum sisteminde yaşanan problemlerde fiziksel stresin belirtilerinden olabilir. Fiziksel stres, cinsel problemlere neden olabildiği gibi sık sık baş ağrısı yaşanmasına da neden olabilmektedir.

Stresin davranışlar üzerinde de baskın belirtileri vardır. Uyku düzeninin bozulması, sağlıksız ve dengesiz beslenme, sorumluluklardan kaçılması, insanlardan uzaklaşılması, nedensiz yere ağlama nöbetleri, tırnak yeme, sigara, alkol gibi sağlığa zararlı maddelerin tüketilmesi stresin davranışsal etkilerinin en önemli belirtileri arasında sayılmaktadır.

Stresle Nasıl Başa Çıkılır?

İnsanlar bir taraftan yaşam mücadelesi verirken, diğer taraftan da kendilerini strese sokan sayısız faktörle mücadele etmek zorundadır. Strese karşı verilen mücadele her ne kadar güç olsa da stresle başa çıkabilmek için her insan, kendine özgü metotlar geliştirmiştir. İnsanlar, strese girdiği zaman kendilerince geliştirdiği bu metotlarla rahatlamaktadır.

Peki, ‘Stresle nasıl başa çıkılır?’ İnsanların, strese karşı geliştirdiği mücadele yöntemlerine stres yönetimi denilmektedir. Strese karşı verilen bu mücadelede savunma mekanizmaları devreye girmektedir. Stresin iyi bir şekilde yönetilmesine doğrudan etkisi olan stres toleransı ise bu mücadelede ön plana çıkmaktadır.

Stresle mücadelede verilen tepkiyi belirleyen stres toleransı, her insanda farklı seviyelerde bulunmaktadır. Stresin üstesinden gelmenin en etkili yöntemi strese neden olan faktörün doğru belirlenmesidir. Çünkü problem doğru tespit edildiği takdirde çözümde kolaylaşmaktadır. Stresin atılmasında fiziksel aktiviteler ve diyette en etkili yöntemler arasında kabul edilmektedir.

Stresin Zararları

Stresin vücutta yarattığı reaksiyonlar vücutta çeşitli tepkilere neden olmaktadır. Peki, ‘Stresin zararları nelerdir?’ Stres egzaması ve kronik stres mide ağrısı, stresin sağlığa verdiği zararlar arasında ön plana çıkmaktadır. Stres kaynaklı mide ağrıları ilerlerse reflüye dönüşme riski çok yüksektir.

Stresli zamanlarda tırnak ve çevresindeki deri yenilirse stres egzamasına zemin hazırlanmaktadır.

Stresin başarılı yönetilememesi ve bu durumun süreklilik arz etmesi yaşanılan stresi kronik hale gelmesine neden olmaktadır. Kronik stres ise zihne ve davranışlara olumsuz etki etmektedir.

Strese karşı önlem alınmadığı takdirde depresyona neden olabilmektedir. Depresyon ise çok ciddi sağlık problemlerine zemin hazırlamaktadır.

Strese Ne İyi Gelir?

Stres azaltma yöntemleri, insanların çok zor durumda kaldığı anlarda hissettiği olumsuz duyguların üstesinden gelmek için başvurduğu yöntemlere denilmektedir.

İnsandan insana değişiklik gösterdiği için oldukça göreceli olan bu stres azaltma yöntemlerinde kullanılan fiziksel aktiviteler ve bazı nesneler, stresin üstesinden gelmeye yardımcı olmaktadır.

Bu fiziksel aktiviteler arasında müziğin yeri ayrıdır. Stresin dozunun arttığı dönemlerde insan, kendisini rahatlatan türküler dinlerse stresin dozu düşmektedir.

Strese ne iyi gelir? Uzun bir yürüyüş yapılması da stresin dozunun düşmesinde oldukça etkilidir.

Film izleyerek, oyun oynayarak stresin kaynağından uzaklaşmakta stresin azalmasında etkili yöntemler arasında sayılmaktadır.

Yemek pişirmeyle arası iyi olanlar, mutfakta soluğu alarak yemek pişirebilir ve daha sonra bu yemeklerin keyfini çıkartarak streslerini azaltabilirler.

Dostlarla vakit geçirmekte stresin azalmasında etkilidir. Örneğin kahve içerken yapılacak bir muhabbet veya planlanacak bir fiziksel aktivite stresi azaltmaktadır.

Bazı insanlar, aşırı stresli olduğu dönemlerde kendisiyle baş başa vakit geçirmeyi sevmektedir. Böyle zamanlarda zihni başka yönlere yönlendirmek için kitap okumak uzmanlar tarafından da tavsiye edilmektedir.

Strese İyi Gelen Bitkisel Çaylar

Bazı bitkilerin içeriğindeki maddeler stresi azalttığı için stresin dozunun azalmasında bir hayli etkilidir. Bu nedenle doğal stres bitkileri de denilen bu bitkilerden yapılan çaylar, stresli dönemlerde tüketilmelidir.

Strese iyi gelen bitkisel çaylar hangileridir? İşte strese iyi gelen bitkiler;

Melisa

Stresin neden olduğu uyku bozukluğuna melisa çayı çok iyi gelmektedir. Akşam yemeğinden 2 saat sonra ya da gece yatmadan yarım saat evvel içilecek 1 fincan melisa çayı sinirleri yatıştırarak uykuya dalmayı kolaylaştırmaktadır. İçeriğinde antioksidan maddeler barındıran melisa çayının tansiyonun düşmesinde etkisi olduğu gibi regl düzensizliği ve halsizliğe de iyi geldiği bilinmektedir.

Kediotu

Uyku sorunlarına karşı çok eski tarihlerden beri kullanılan kediotu çayı, doğal bir sakinleştirici olarak stresi azalttığı gibi psikolojik hastalıklara da çok iyi gelmektedir. Kediotu çayının panik atağa, migren ağrısına, nefes darlığına ve regl sancısına iyi geldiği yapılan araştırmalar ile ispatlanmıştır.

Adaçayı

Duygular arasındaki hızlı geçişi engelleyen adaçayı, hüzün, kaygı bozukluğu, öfke gibi olumsuz duygu dalgalarının önüne geçmede birebirdir.

Menopoz sürecindeki huzursuzluğu gidererek strese girilmesine engel olduğu gibi üst solunum yollarından sindirim sistemine kadar sağlığa faydalı bitkisel çaylar arasında yer almaktadır.

Bulunulan ortamdaki kötü enerjinin uzaklaşması için kurutulan adaçayının tütsü olarak yakılması yeterlidir.

Sarı Kantaron

Sarı kantaron bitkisini panik, stres ve depresyon sürecinde uzmanlarda tavsiye etmektedir. Kaygı bozukluğu, endişe ve korkunun yaşamın kontrolünü ele geçirdiği zamanlarda kontrolün tekrar ele alınmasında önemli bir yardımcı olan sarı kantaron, yanık tedavisinde de iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Vücutta hissedilen ağrılar için doğal bir ağrı kesici olan kantaron çayı, hormon düzensizliğine ve sakinleştirici özelliğiyle strese de iyi gelmektedir.

Passiflora

Passiflora, halk arasında çarkıfelek çiçeği olarak da bilinmektedir. Sakinleştirici etkisi o kadar fazladır ki alternatif tıpta sakinleştirici bitki denilince liste başında yerini almaktadır.

Sadece bir fincan içilen passiflora çayı, sanrı, Anksiyete, histeri, gerginlik ve stresi gidermeye yetmektedir. Kaygıyı azaltan, uykuyu düzenleyen ve sinirleri sakinleştiren passiflora çayı, günümüzde birçok insan tarafından şifa niyetine içilmektedir.

Papatya

Papatya çayının görüntüsü ve kokusunun yanı sıra ilk yudum alındığı zaman damağı sarıp sarmalayan o yumuşak lezzeti, insanı gevşetmeye ve stresi gidermeye yetmektedir. Ayrıca tansiyonu dengeleyen, bağırsakların çalışmasını düzenleyen ve kan basıncının düşmesine yardımcı olan papatya çayının, strese ya da beyindeki olumsuz düşüncelere bağlı gelişen uyku bozukluğuna ve konsantre olamamaya da iyi geldiği bilinmektedir.

Bu bitkilerin yanı sıra sinirlerin gevşemesine yardımcı olan çok sayıda bitki çayı bulunmaktadır. Bu tür bitki çaylarının içilmesi stres bozukluğuna iyi gelerek insanı rahatlatmaktadır. Stresten kaynaklı sivilcelerin yok olmasında ise limon suyu ve tarçın karışımının yüze sürülmesi yeterlidir.