İnsan, bu olumlu psikolojik hisleri beynindeki nörotransmitterler denilen kimyasalların salgılanmasıyla hissetmektedir. Bu kimyasalların genel adına hormon denilmekte olup, insana kendisini iyi hissettirdiği için mutluluk hormonu da denilmektedir.
Hormonlar için vücudun genel habercileri de denilebilir. Çünkü bedenin fiziksel işleyişinden psikolojik duruma kadar vücutta olup bitenler hakkında önemli bilgiler vermektedirler.
İnsanların günlük aktiviteleri, gün içerisinde düşündükleri, hatta tükettikleri besinler dahi bu hormonları etkilemektedir.
>> Hormonal bozukluk belirtileri << konulu yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
Peki, insanın başkasına bağlanmasını, kendisini mutlu hissetmesini ve yaptığı işten, hayattan ve karşı cinsten zevk almasını sağlayan mutluluk hormonu nedir, mutluluk hormonu salgılatan besinler nelerdir?
İçerik Başlıkları
Mutluluk Hormonu Nedir?
İnsanın kendisini mutlu hissetmesi beyindeki kimyasalların etkileşimleriyle alakalıdır. Bu nedenle mutluluk hissi için insan beyninin bir hali de denilmektedir. Beyindeki kimyasalların bu etkileşimlerini ise insanın çevresiyle olan ilişkileri ve gün içerisinde tükettiği besinler etkilemektedir. Günlük yaşamdaki eylemler normal, beslenme tarzı ise sağlıklı ve dengeli olduğu zaman insan kendisini çok iyi ve sevinçli hissetmektedir. Günlük yaşamdaki eylemlerin normalin çok üstünde ya da çok altında olması ile sağlıksız ve dengesiz beslenme tarzı ise insana depresyona girecek kadar kendisini kötü hissettirebilir.
Mutluluk hormonu nedir? İnsana kendisini mutlu hissettiren dört tane mutluluk hormonunun olduğu bilinse de bunlar içerisinde en bilineni serotonin olarak adlandırılan hormondur. İşte insana kendisini mutlu hissettiren dört hormon;
Dopamin
Dopamin olarak adlandırılan mutluluk hormonunun beyinde yer alan ödül mekanizmalarıyla çok güçlü bir ilişkisi bulunmaktadır. Vücutta dopamin hormonu salgılanmasını eroin, afyon, kokain, nikotin ve alkol gibi maddeler artırmaktadır. Memnuniyet ve mutluluk duygusuyla yakından ilişkili olan dopamin hormonu, hislerin kontrol edilmesinin sağlandığı nigro-striatal yollardan salgılanarak insana mutluluk hissi vermektedir.
Serotonin
Beyindeki nörotransmitterlerden biri olan serotonin, iştah, uyku, uyarılma ve saldırganlık gibi davranışların düzenlenmesine yardımcı olmaktadır. İnsanların depresyona girmesini engelleyen hormonların başını çeken serotonin hormonunun esas aktivitesini kişilik ve duygu halindeki varyasyonlar oluşturmaktadır. Güneş ışığında beslendiği için serbest kalan serotonerjik hücre gövdelerinin ana kısmı orta beyinde yer almaktadır. Bu nöronların serebral korteks ile limbik sisteme bağlandığı bilinmektedir. Çağımızın hastalığı olan depresyonun engellenmesinde serotonin hormonunun çok etkili olduğu, depresyona girilmesinde ise tam aksi etkisinin çok az olduğu duygu durum bozukluklarındaki hipotezlerle desteklenmektedir.
Oksitosin
Aşk hormonu olarak da bilinen bu hormon, sosyal tanıma, başkasına bağlanma ve sosyal tanıma esnasında salgılanmaktadır. Vücudun kaliteli oksitosin hormonu salgılaması için muz, avokado gibi meyvelerde bol miktarda bulunan HDL ile meyve yağlarının yanı sıra içeriğinde bol miktarda protein barındıran besinlerin bol tüketilmesi uzmanlar tarafından da önerilmektedir. Sosyal ilişkiler pozitif seyirli olduğu zaman vücudun daha fazla salgıladığı oksitosin hormonu, bazı hastalıkların iyileşme sürecini de hızlandırmaktadır.
Endorfin
Ağrı, stres ve psikolojik durumun düzenlenmesine yardımcı olan endorfin hormonunu vücut cinsel ilişki ve ritmik vücut hareketlerinin yapıldığı esnada salgılamaktadır. Bu hormonun etkileri morfinin vücutta yarattığı etkilere çok benzemektedir. Bundan dolayı da endorfin hormonuna endojen opioidler de denilmektedir. Endojen opioid nöronlarının beyinde ağırlıklı olarak bulunduğu bölgeler arasında diensefalon, pons, medial hipotalamus, hipokampus ve orta beyin yer almaktadır.
Daha Fazla Mutluluk Hormonu Salgılatmak
Vücudun daha fazla mutluluk hormonu salgılaması için uzmanlar tarafından yüzde yüz garantili yöntemler tarif edilemese de eski tarihlerden günümüze gün içerisinde yapılan bazı aktivitelerin ve eylemlerin vücuda daha fazla mutluluk hormonu salgılattığı ve insana kendisini daha iyi hissettirdiği bilinmektedir.
Mutluluk hormonu daha fazla nasıl salgılanır? İşte vücuda daha fazla mutluluk hormonu salgılatan davranış ve aktiviteler;
Arkadaşlarla geçirilen vakit esnasında insanın kendisine karşı duyduğu özgüven vücuda daha fazla oksitosin hormonu salgılatmaktadır. Bu nedenle insanlar, kendilerine yakın hissettikleri insanlarla vakit geçirirken kendilerini aşırı stresliyse dahi çok daha iyi hissetmektedir.
Günlük yaşam içerisinde adı sık duyulmasa da aromaterapi yöntemi, vücudun daha fazla endorfin hormonu salgılamasını desteklemektedir. Bundan dolayı kapalı ortamlardaki lavanta kokusu, balmumu ya da mum kokusu insanı rahatlatarak kendisini iyi hissettirmektedir.
İnsana kendisini iyi hissettiren en etkili yöntemler arasında şüphesiz sarılmakta yer almaktadır. İnsanlar fırsat buldukça sevdiği insanlara ve yakınlarına sarılmayı ihmal etmemelidir. İnsan, sevdiği birine ya da bir yakınına otuz saniye boyunca sarılırsa nöronların ateşini almaktadır.
Ortada hiçbir neden olmasa dahi insan gülmeyi ihmal etmemelidir. Hatta sırf gülmek için bir komedi filmi izlenebilir, komik kitaplar okunabilir, komik espriler yapabilen bir arkadaşla muhabbet edilebilir. İnsan mutlu olmak için kendisini güldürecek bir neden mutlaka aramalıdır.
Egzersiz ve meditasyon yöntemi de bütün mutluluk hormonlarının serbest kalmasında en etkili yöntemler olduğu için günlük egzersizler kesinlikle yapılmalı ve gün içerisinde meditasyon yapılması ihmal edilmemelidir.
Probiyotikler arasında yer alan besinlerden ıspanak, yumurta, kuşkonmaz, midye, somon, bakliyat, bitter çikolata, avokado ve fındık düzenli olarak tüketilmelidir.
Mutluluk Hormonu Eksikliğinde Hangi Semptomlar Görülür?
İnsanın fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı olmasında serotonin hormonunun yeterince salgılanması çok büyük önem taşımaktadır. Yine serotonin hormonunun vücut tarafından eksik salgılandığı zamanlarda bunun semptomlarının bilinmesi ve bilinçli hareket edilmesi gerekmektedir.
Mutluluk hormonu eksikliğinde hangi semptomlar görülür? Serotonin hormonunun eksik salgılanmasının en önemli semptomları arasında ajitasyon, duygu durumun ani değişimler olması, anksiyete, endişe ve kaygının çok aşırı hissedilmesi, aşırı şeker tüketme isteği, obsesif davranışlar sergilenmesi, uykusuzluk, motivasyonun azalması ve belleğin zayıflaması yer almaktadır.
Stres
Günlük yaşam içerisinde karşılaşılan güçlüklere vücudun verdiği normal bir tepki olarak değerlendirilen stresin gün içerisinde çok aşırı seviyelere ulaşması vücudun daha az serotonin hormonu salgılamasına neden olmaktadır. Bu da vücudu yorgun düşürdüğü gibi yaşamdan daha az zevk alınmasına neden olmaktadır. Stresi artıran başlıca faktörler arasında uykusuzluk, günlük yaşamın çok yoğun geçmesi, yeterince egzersiz yapılmaması ve anksiyetenin artması yer almaktadır.
Depresyon
Vücut serotonin hormonunu çok az salgılıyorsa, depresyon ve bipolar bozukluk gibi benzeri duygu durum bozukluklarının görülme riski artmaktadır. Temel yaşam tarzındaki tetikleyicilerin neden olduğu kartopu etkisi depresyona neden olmaktadır. Temel yaşam tarzındaki sağlıksız ve dengesiz beslenme alışkanlığı, stres, uyku düzensizliği ve yeterince egzersiz yapılmaması gibi tetikleyiciler depresyona girme riskini artırmaktadır.
Uykusuzluk
Uykusuzlukta vücudun daha az serotonin hormonu salgılamasına yol açan önemli faktörlerden biri olarak gösterilmektedir. Günlük yaşamda yapılması gereken aktiviteler için enerji ve motivasyon sağlayan dopamin benzeri eksitatör hormonlar gün boyu yüksek seviyelerde olmaktadır. Akşam saatlerinde ise bu eksitatör hormon seviyeleri düşerek serotonin gibi vücudu inhibe edici hormon seviyeleri yükselmekte ve bu sayede vücut derin bir uyku için hazırlık aşamasına girmektedir. İnsanın gece saatlerinde derin bir uyku çekerek dinlenmesi için epifiz bezinin ayrılmaz parçalarından biri olan nörotransmitter melatonin yapılmasında serotonin hormonu kullanılmaktadır. Melatonin üretilmesinde en etkili hormon serotonin olduğu için serotonin hormonunun az salgılanması uyku düzenini bozduğundan uykusuzluk problemini beraberinde getirmektedir.
Mutluluk Hormonu Salgılatan Besinler
İnsanın psikolojik sağlığını olumlu yönde etkileyerek kendisini daha iyi ve zinde hissetmesini sağlayan mutluluk hormonlarının vücut tarafından yeterince salgılanması özellikle stresi azalttığı için birçok hastalığı da engellemektedir. Bazı besinlerin düzenli olarak tüketilmesi ise vücudun salgıladığı mutluluk hormonu seviyelerini yükseltmektedir.
Mutluluk hormonu salgılatan besinler hangileridir? İşte vücuda daha fazla mutluluk hormonu salgılatarak fiziksel ve ruhsal sağlığın korunmasına yardımcı olan besinler;
Kuşkonmaz
Vücudun daha fazla serotonin hormonu salgılamasını destekleyen kuşkonmazın içerdiği bol miktarda folat da insana kendisini daha iyi hissettirmektedir. Depresyona giren insanlar üzerinde yapılan bilimsel araştırmalar neticesinde bu insanların yarısından fazlasında folat eksikliği olduğu tespit edilmiştir. Kuşkonmaz, vücuda daha fazla mutluluk hormonu salgılatan besinlerin başını çekmektedir.
Avokado & Mavi Patates
Avokadonun içerdiği bol miktardaki B3 vitamini vücudun daha fazla serotonin hormonu salgılamasına yardımcı olurken, cilt tiroid bezlerinin düzenlenmesinde etkin rol üstlenen ve insana kendisini daha iyi hissettiren iyot da mavi patatesin içeriğinde bol miktarda bulunmaktadır.
Domates
Domates çeşitlerinin hepsinin derileri likopen adlı maddeyi barındırmaktadır. Depresyona girmeyi tetikleyen pro-inflamatuar bileşiklerin vücutta birikmesini likopen engellemektedir. Domates tüketirken vücuda daha fazla likopen girmesi için organik domates tüketmeye dikkat etmelidir.
Yumurta
L-triptofan seviyesi çok yüksek olan yumurta, mutluluk hormonlarının daha fazla salgılanmasını desteklemektedir. Ayrıca yumurtanın içeriğindeki kolin maddesi de vücudun genel görünümünün iyi olmasına katkı sağladığı gibi zihinsel keskinliği de artırmaktadır.
Yoğurt
Vücuda bol miktarda kalsiyum girmesi için yoğurt ve süt ürünlerini düzenli tüketmeye dikkat edilmelidir. Vücutta bol miktarda kalsiyum bulunması nörotransmitterlerin serbest kalmasını sağlayan sinyalleri göndererek insanın kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olmaktadır.
Bitter Çikolata
Bitter çikolataların içeriğinde bol miktarda bulunan antioksidan maddeler seks hormonlarının serbest kalmasında, insanın kendisini mutlu hissetmesinde ve bağışıklık sisteminin güçlenmesinde oldukça etkilidir. Ayrıca şeker oranı çok düşük olan bitter çikolata, insana kendisini daha iyi ve zinde hissettirmektedir. Bitter çikolatanın vücuda salgılattığı mutluluk hormonları sayesinde kan şekerinin düşme riski de azalmaktadır.
Otlu Et
Sığır etinin içerisine bol miktarda ot eklenerek tüketilirse B12 vitamini sayesinde beyni korumaktadır. Yine içeriğinde bol miktarda demir minerali barındıra otlu et, insanın kendisini iyi ve mutlu hissetmesine yardımcı olmaktadır. Et pişirilirken her çeşit ot türünün ve mutluluk hormonları salgılanmasında destek olan bitki çeşitlerinin kullanılması ihmal edilmemelidir.
Midye
Tiroid bezlerini besleyen besinler arasında yer alan midye, tiroid bezlerinin sağlıklı çalışmasına yardımcı olan iyot, çinko ve selenyum minerallerini bol miktarda içermektedir. Vücutta iyot seviyesinin düşük olması yorgunluk hissine nede olduğu gibi depresyonu da tetiklemektedir. İyot, tiroidi ateşleyerek duygu durum bozukluklarını da engellemektedir. İnsan beynini enflamatuar hasardan koruyan B12 vitamini de midyenin içeriğinde bulunmaktadır.
Kuruyemiş & Yağlı Tohumlar
Triptofan adlı maddeyi içeriğinde bol miktarda barındıran kabak çekirdeğinin uyumadan evvel yenmesi uykuya dalmayı kolaylaştırdığı gibi uykunun kalitesini de artırmaktadır.
Kan basıncının düşmesinde ise susam tohumları en etkili besinler arasında yer almaktadır. Bu sayede stres azalmakta ve insan kendisini daha huzurlu ve mutlu hissetmektedir
