Küçük çocukların dil becerilerinin öğrenmesiyle birlikte kelimeleri doğru bir şekilde söylerken güçlük çekmeleri oldukça normal bir durumdur. Bu öğrenme sürecinin bir parçasıdır. Konuşma beceleriler zaman içerisinde gelişim sağlar ve her yaşta belirli sesleri ve kelimelerin öğrenilmesi gerçekleşir. 8 yaşına gelinmesiyle birlikte çoğu çocuk tüm kelime ve seslerinde ustalaşmayı öğrenmektedir. Fakat bazı çocuklarda konuşma ses bozuklukları bulunmaktadır. Bu durum beklenilen yaşta belirli ses ve kelimelerin söylenmesiyle birlikte problem yaşadıkları anlamına gelmekte ve çocuğun ne demek istediğini anlamak zorlaşabilmektedir. Peki, artikülasyon bozukluğu nedir, belirtileri nelerdir? Artikülasyon bozukluğu tedavisi nedir? Artikülasyon ile ilgili bilinmesi gereken tüm faydalı bilgiler bu yazımızda derlenmiştir.
İçerik Başlıkları
Artikülasyon Bozukluğu Nedir
Artikülasyon (sesletim) bozukluğu, konuşma seslerinin yanlış bir şekilde üretilmesidir. Örneğin çocuğun kedi yerine tedi, mor yerine moy demesi gibi. Artikülasyon bozukluğunda çocuğun üretememiş olduğu veya yanlış üretmiş olduğu ses, ses dağarcığında bulunmamaktadır. Bir konuşma sesinin doğru üretilebilmesi açısından o sesin üretiminde gereki olan motor hareketlerinin yapılması gerekmektedir.
Artikülasyon bozukluğunun sebepleri aşağıdakilerden biri olabilmesiyle birlikte herhangi bir yapısal bozukluktan kaynaklı olarak yanlış öğrenme sonucunda da ortaya çıkabilmektedir.
- İşitme engeli
- Ağız – yüz anomalileri (dudak – damak yarığı, diş anomalileri)
- Zihinsel engel
- Motor bozukluklar (apraksi/dizartri)
- Zayıf taklit yeteneği
- Çevrenin pekiştirmesi
- Yanlış öğrenme
- Anatomik – fizyolojik yetersizlikler
Artikülasyon Bozukluğu Belirtileri Nelerdir
Artikülasyon bozukluğu 4 belirti ile birlikte ortaya çıkabilmektedir. Bunlara örnek vermemiz durumunda atlama, yerine koyma, ekleme ve çarpıtmadır.
- Atlama: Çocuk kelimelerdeki harflerin yalnızca bir kaçını söylemektedir. Örneğin televizyon yerine telezon denilmesi gibi.
- Yerine koyma: Çocuk kelimelerdeki harflerin yerine başka bir harf koyar. Örnek vermemiz durumunda kestane yerine keştane demesi gibi.
- Ekleme: Çocuk kelimelere fazladan harf ilave eder. Örneğin pilav yerine pilyav demesi gibi.
- Çarpıtma: Çocuğun çıkarmış olduğu kelimeler tam olarak doğru değildir. Ancak gerçeğine yakındır. Örneğin ekmek yerine eppek demesi gibi.
Artikülasyon Bozukluğu Tedavisi Nedir
Çocuklar tüm sesleri aynı anda değil, belirli bir sırada öğrenmektedir. Örneğin b, d, m gibi sesleri 2 ila 3 yaşlarında öğrenmesiyle birlikte r, z gibi bazı seslerin öğrenilmesi de daha geç yaşlarda öğrenilmektedir. Bazen çocuk bir sesi tek başına veya sözcük başında doğru bir şekilde çıkarabilmektedir. Fakat başka pozisyonlarda yanlış bir şekilde çıkarabilmektedir. Ya da sizler fark edebildiğinizden daha fazla seste problem yaşıyor olabilmektedir.
Genellikle çocuklar 7 ila 8 yaşlarına gelmesiyle birlikte anadilinin tüm seslerini doğru bir şekilde üretebilmektedir. Bu yaştan sonra devamlılık sağlayan konuşma bozukluğunun kendiliğinde düzelme olasılığı düşüktür. Çocuğun konuşmasının akranlarından daha farklı olduğunu düşünen ebeveynler ve öğretmenler, mutlaka bir dil ve konuşma terapistinden destek almaları gerekmektedir. Dil ve konuşma terapisi, çocuğun konuşma sorununun nedenini bir değerlendirmeyle birlikte belirlemektedir. Çocuğun hangi seslerde sorunu olmasıyla belirlemesiyle birlikte bazı testler uygulanmakta ve ne zaman terapiye başlanmasıyla ilgili gerekli bilgiler aileye verilmektedir. Ergenlik veya yetişkinlik döneminde artikülasyon terapisi yapılmaktadır. Fakat konuşma biçimi yerleşmeden, küçük yaşlarda yapılmakta olan terapi daha kısa süre içerisinde ve etkili bir sonuç vermektedir.
