Gün içerisinde aşırı hareketliliğe en fazla ayaklar maruz kalmaktadır. Bu da akşamları ayaklarda şiddetli ağrı hissedilmesine neden olmaktadır.
Ayak sağlığını ise çalışılan iş ortamı, gün içerisinde ayakların sürekli içerisinde olduğu ayakkabı, genetik etkenler ve stres yakından etkilemektedir. İnsanlar gün içerisinde sürekli hareket halindeyken akşam dinleneceği anların düşünü kurmaktadır. Akşam dinlenilen o anların ne kadar kıymetli olduğu ise topuk dikeninin ne olduğu bilinirse daha iyi anlaşılmaktadır. Ayak sağlığını yakından ilgilendiren en önemli husus ayaklardaki bağ dokularının sağlığının kesinlikle korunmasıdır.
İnsanların hareket kabiliyetini önemli ölçüde kısıtlamasının yanı sıra çok sancılı bir süreç olan topuk dikenine ne iyi gelir? Bu yazıda, günün önemli bir kısmını ayakta geçiren, ayakları çıplak olarak taş zeminde yürüyen ve obez kişilerde çok sık rastlanan topuk dikeninin ne olduğu, topuk dikenine bitkisel tedavi yöntemleri ve topuk dikeninin nedenlerine dair tüm ayrıntılar ele alınmıştır. Ancak topuk dikeni bitkisel tedavilere rağmen bir türlü geçmiyorsa kesinlikle bir sağlık kuruluşuna, bir hekime başvurulmalıdır.
İçerik Başlıkları
Topuk Dikeni Nedir?
Ayak bağ dokusundaki bir hasar nedeniyle yaşanan sağlık problemine topuk dikeni denilmektedir. ‘Topuk dikeni nedir?’ sorusuna ayak bağında bulunan bir dokunun topuğa yapışması nedeniyle yaşanan ve kendisini şiddetli ağrıyla hissettiren sağlık problemi yanıtı verilebilir. Bazı durumlarda topuk kemiğinde de aynı his oluşabileceğinden diken şeklinde bir çıkıntıya rastlanabilmektedir. Bu diken şeklindeki çıkıntıdan dolayı bu sağlık problemine topuk dikeni denilmektedir. Ayak altındaki tendonun hasar alarak kısalması sonucunda da bu sağlık problemi yaşanabilmektedir. Bulaşıcı bir hastalık olmayan topuk dikeni, kısa süren bir tedavi süreci sonrasında iyileşmektedir.
Topuk Dikeni Neden Olur?
Plantar Fasiit olarak adlandırılan hastalık topuk dikenine yakalanma riskini artırmaktadır. Zaten bu hastalık ile topuk dikeni hastalığı birbirine çok karıştırılmaktadır. Ancak plantar fasiit hastalığı ile topuk dikeni hastalığının birbirinden farklı iki hastalık olduğu bilinmelidir.
Plantar fasya olarak adlandırılan ayaktaki yapı, topuk kemiğiyle ayak parmaklarını birbirine bağlayan düz bir doku şeridindedir. Ayak kaslarını sarmalayan bağ doku yapısına plantar fasya denilmektedir.
Ayak tabanı boyunca ön kısımdan başlayarak arka kısma doğru ilerleyerek topuğa yapışan plantar fasya, ayak kavisini desteklediği gibi yürümeye de yardımcı olmaktadır. Plantar fasiit hastalığı da ortopedik şikayetler arasında en sık rastlananlar arasında yer almaktadır. Askerlerde ve sporcularda plantar fasiit hastalığına çok sık rastlanmaktadır.
Peki, ‘Topuk dikeni neden olur?’ İşte topuk dikeni görülme riskini artıran faktörler;
- Ligament elastikiyetindeki azalmadan dolayı 40 yaş ve üstündeki kişilerde topuk dikenine rastlanmaktadır.
- İnsanlar, düz olmayan bir yürüyüş tarzına sahip oldukları zaman belirli bölgelere aşırı yük binmekte ve bu da o bölgelere olan baskıyı artırmaktadır. Bu baskıdan dolayı ilerleyen zamanlarda topuk dikeni görülme riski yükselmektedir.
- Aşırı kilolu insanlar yürüdükleri zaman ekstradan fazla yük taşıdıklarından ayak kemerindeki gerginlik daha fazla olmakta ve topuk dikeni görülme riski artmaktadır.
- Kadınlar topuk dikeninden erkeklere göre daha sık etkilenmektedir. Çünkü kadın ayakkabıları erkek ayakkabılarına göre ayağı daha az desteklemektedir.
- Ayak yapısına uygun ayakkabılar giyilmemesi, eski ve yıpranmış ayakkabılar giyilmesi sonucunda ayağın zorlanması veya yaralanması topuk dikeni gelişimini tetiklemektedir.
- Gün içerisinde ayakta çok fazla vakit geçirilmesi, günlük ya da sık aralıklarla ağır eşya kaldırmak ayak kemerini aşırı zorladığından topuk dikeni görülme olasılığı artmaktadır.
Topuk Dikeni Nasıl Anlaşılır?
Günün ilk saatlerinde atılan adımlar acı veriyorsa ilk önce topuk dikeninden şüphelenmek gerekir. Ayak tabanlarındaki zarın topuğa yapıştığı alanda görülen topuk dikeni, yürüme esnasındaki sürekli efordan dolayı topuk bölgesinde şiddetli ağrı hissine neden olmaktadır. Peki, ‘Topuk dikeni nasıl anlaşılır?’ Topuk dikeninin ilk görülen ve en ciddi sendromu da topukta hissedilen şiddetli ağrıdır. Topuk dikeni olan kişiler, sabah kalkar kalkmaz ilk adımlarını attıkları zaman topuklarının altına çivi batıyormuş gibi şiddetli bir ağrı hissederler. Ancak gün içerisinde yürürken bu ağrıda hafifleme olmaktadır. Uzun süreli yürüyüşlerin ardından gittikçe artan ve istirahat ederken dahi hissedilen şiddetli ağrı varsa topuk dikeninden şüphelenerek bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir. Topuk dikeni tanısı konmasında evde giyilen yumuşak tabanlı terlikler büyük önem taşımaktadır. Tanı konurken, hastanın klinik durumunun yanı sıra öyküsü de dikkate alınmaktadır. Topuk dikeni tanısı konduğu zamanda hastaya ağrıya neden olan fiziksel aktivitelerden uzak durması tavsiye edilmektedir.
Topuk dikeni tanısı konulduktan sonra ev ortamında çıplak ayakla yürümemeye çok dikkat etmeli, tabanı yumuşak olan terlik giyilmeli ve tabanı sert olan ayakkabılardansa spor ayakkabı giyilmelidir.
Topuk Dikenine İyi Gelen Bitkisel Tedavi Yöntemleri
Topuk bölgesinde çıkan ve kemiğe çok benzeyen kalsiyum birikintisine topuk dikeni denilmektedir. Topuğun ön kısmında başlayan bu birikinti zamanla ayağın diğer bölümlerini de etkilemektedir. Hatta zamanla ayağın üstüne basılmakta çok güçlük çekildiğinden hastanın yaşam kalitesi düşmektedir. Ayak bölgesinde topuk dikeni görülmesinin en önemli nedeni kas ve bağ dokusunda uzun süren gerginliktir. Sivri uçlu ve çengelli olan topuk dikeninin büyümesi sonucunda topuktaki yumuşak ve yağlı doku yok olduğundan atılan her adımda acı ve batma hissedilmektedir. Topuk dikenine iyi gelen bitkisel tedavi yöntemleri ise şöyledir;
Elma Sirkesi
Evde rahatlıkla uygulanabilecek bitkisel tedavi yöntemleri topuk dikenine çok iyi gelmektedir. Bu bitkisel tedavi yöntemleri arasında elma sirkesi de yer almaktadır. Ayaklar her akşam elma sirkesiyle yıkandığı takdirde bu sirkenin içeriğindeki mineraller bağ dokularının iyileşme sürecini hızlandıracaktır.
Zencefil Çayı
Topuk dikenine iyi gelen bitkisel tedaviler içerisinde zencefil çayı en etkili bitkisel tedavilerden biridir. Zencefil çayı, aynı zamanda birçok hastalığı tedavisini de desteklemektedir. Topuk dikeninin çıktığı bölgedeki doku hasarını zencefil çayı iyileştirmektedir. Yine topuk dikeninden kaynaklı ayak ağrısını da kısa süre içerisinde geçirmektedir.
Epsom Tuzu
Ayak detoksu için uzmanlarında tavsiye ettiği epsom tuzu, topuk dikenine çok iyi gelmektedir. Ayak sağlığının korunmasında oldukça etkili olan epsom tuzunu uygulamak için bir leğen veya kovanın içerisine su doldurulduktan sonra bu tuzdan dökülmeli ve ayaklar en az yarım saat bu suda bekletilmelidir. Bu uygulama düzenli yapıldığı takdirde topuk dikeninin iyileşme süreci hızlanmaktadır.
Soğan Kürü
Soğanın içeriğinde barındırdığı antibiyotik maddeler, topuk dikenini hızla temizlemektedir. Yine ayaktaki bağ dokusunun iyileşme sürecinde etkili olan maddeleri soğan içeriğinde barındırdığından dolayı bu kür uygulanırken sadece soğan kullanılmalıdır. Orta boyuttaki 1 tane soğan pişirildikten sonra kıvamlı hale gelene kadar iyice ezilmelidir. Daha sonra soğuyan soğan, topuk dikeninin görüldüğü bölgeye sürülmeli ve bir poşetle sarılmalıdır. Sabah rahat uyanmak için bu uygulamanın gece yapılması önerilmektedir. Ayağın soğan kokmaması için ayak, sabun veya duş jeliyle yıkanmalıdır.
Feridun Kunak Tarafından Önerilen Bitkisel Kür
Lahana yaprağı, elma sirkesi, domates ve biberiye yağı kullanılarak hazırlanan ve Feridun Kunak tarafından tavsiye edilen bitkisel kürde topuk dikenini iyileştirmektedir. Bu kürü hazırlamak için yarım domates, 1 tatlı kaşığı biberiye yağı ve 1 yemek kaşığı elma sirkesi iyice karıştırıldıktan sonra topuk dikeni görülen bölgeye sürülmelidir. Daha sonra geniş 1 tane lahana yaprağıyla sarılmalıdır. Sabah kalkıldığı zaman topuk dikeni ağrısının çok hafif hissedilmesi için bu uygulama gece uyumadan evvel yapılmalıdır. Bu uygulamaya 1 hafta düzenli devam edilirse topuk dikeni iyileşmektedir.
Limon
Topuk dikeni çıkan hastaların birçoğu limon sayesinde topuk dikeninden kurtulmaktadır. Topuk dikeninin neden olduğu ağrının hafiflemesi ve iltihabın sökülmesi için limon dilimlendikten sonra ayağa sarılmalıdır. Limonun içeriğinde bulunan antioksidan maddeler bağ dokularını birkaç günde yenileyeceğinden topuk dikeni iyileşmektedir. Gece uyumadan evvel limon dilimleri ayağa sarılmalı ve üstüne çorap giyilmelidir. Bu uygulama 1 hafta düzenli olarak yapılırsa topuk dikenine çözüm olmaktadır.
Kekik
Bir kovanın içerisine sıcak su döküldükten sonra daha evvel hazırlanan bir çay bardağı kekik suya dökülmeli ve iyice karıştırılmalıdır. Kovanın içerisindeki su ılındıktan sonra ayaklar yaklaşık 1 saat kovanın içerisinde tutulmalıdır.
Vicks Sürülmeli
Bir kabın içerisine 1 litre su ve 1 yemek kaşığı vicks konulduktan sonra karıştırılmalıdır. Daha sonra ayaklar suyun içerisinde güzelce gezdirilmeli ve ardından sarılmalıdır. Ayaklar bütün gece sarılı kalmalı ve sabah sargı çıkartılmalıdır.
Karbonat
Bir çay kaşığı suya yarım çay kaşığı karbonat katıldıktan sonra macun kıvamına gelene kadar karıştırılmaya devam edilmelidir. Daha sonra bu macun topuk bölgesine masaj yapılarak uygulanmalıdır.
Esansiyel Yağlar
Antiinflamatuar özelliği olan lavanta, biberiye gibi saf esansiyel yağlarla ayağa masaj yapılması, topuk dikeninin neden olduğu ağrının hafiflemesinde oldukça etkilidir.
Topuk Dikeni Nasıl Geçer
Topuk dikeninin yüzde 90’a aşkın kısmı herhangi bir tıbbi müdahaleye ya da cerrahi operasyona gerek duyulmadan tedavi edilmektedir. Topuk dikeninin en önemli belirtileri arasında birkaç adım atıldıktan sonra topuklarda hissedilen ağrı, keskin bir dokunuş hissi ve rahatsızlık yer almaktadır. Bu belirtiler fark edildiği anda topuk dikeninin tedavisine başlanması gerekmektedir.
Peki, ‘Topuk dikeni nasıl tedavi edilir?’ Plantar fasiit hastalığının tedavi sürecinde alınan konservatif ev ilaçlarının birçoğu topuk dikenine çok iyi gelmektedir. Topuk dikeni çıkmasının temel nedeni plantar fasiit olduğundan bu ilaçlar, topuk kemiğindeki baskıyı almakta ve ayak kemerini de kuvvetlendirmektedir.
Dinlenme
Gün içerisinde uzun süre ayakta durulması, yoğun fiziksel aktivitelerde bulunulması ya da ağır eşyalar kaldırılması topuk dikeni oluşumunu tetiklemektedir. Topuk dikeni oluşumunu tetikleyen bu üç temel etkenin ardından yeterince istirahat edilirse, topuk dikenlerinin gelişmesi ya da zaten var olan topuk dikenlerinin kötüleşmesi engellenmiş olur.
Buzlama
Topuk kısmında kızarıklık ya da iltihap oluşumu fark edildiği anda düzenli olarak buzlama tedavisi uygulanmalıdır. Bu sayede hasarlı dokudaki ağrı azalmakta ve iyileşme hızlanmaktadır.
Kalsiyum Takviyesi
Topuk dikeni oluşumuna kalsiyum emilim sorunları ya da kalsiyum eksikliği neden olabilmektedir. Böyle bir durumdan şüphe edildiği takdirde kalsiyum takviyeleri alınmalıdır. Yine vücudun daha fazla kalsiyum emmesine yardımcı olan ve kemikleri kuvvetlendiren magnezyum gibi takviyelerde topuk dikenini iyileştirmektedir.
Topuk dikenine istirahat edilmesi, ağrı hissedilen bölgeye buz koyulması, ortez kullanılması ve egzersiz yapılması da çok iyi gelmektedir.
