Sporcu ve özellikle de vücut geliştirme sporuyla profesyonel olarak veya amatör bir şekilde ilgilenmekte olan sık sık kullanılan protein tozları aşırı derecede kullanılması durumunda sağlık problemlerine neden olabilmektedir.
Protein alımının doğal yollarla besinlerden alınması, ağır spor yapan kişilerin ise vücuttaki eksiklerini aşırıya kaçmayarak protein tozlarıyla birlikte takviye almaları önerilmektedir. Fiziksel aktivite yapmayan, hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olan insanların ise protein tozunu kesinlikle kullanmaması tavsiye edilir.
Aynı zamanda protein tozu ne işe yarar konulu yazımıza göz atarak da protein tozu ile ilgili faydalı bilgiler edinebilirsiniz. Peki, protein tozunun zararları nelerdir?
İçerik Başlıkları
Protein Nedir
Amino asitlerin zincir halinde birbiriyle bağlanması durumunda meydana gelen büyük organik bileşenlere protein denir. Yaşamın devamlılığı için oldukça önemli olan protein, birçok canlının temel yapı taşlarından biridir. İnsan vücudunda pek çok fonksiyonu yerine getirmekte olan proteinin kesinlikle alınması gerekmektedir.
Organizmaların temel bileşenleri olan proteinler, hücre içerisindeki süreçlerde de bulunmaktadır. Metabolizma için yaşamsal öneme sahip olan proteinler yapısal ve mekanik işlevleri bulunmaktadır. Hücre iskeletindeki proteinler, hücrelerin şeklinin korunması, hücre haberleşmesinde, bağışıklık yanıtıyla birlikte hücre tutunmasıyla hücre bölünme döngüsünde görev almaktadır. Organ ve doku özellikle de kas oluşumunda vücudun proteine ihtiyacı bulunmaktadır.
Midede aminoasitlerine parçalanmakta olan protein, ince bağırsaklarda emilmesinden sonra kan yoluyla birlikte karaciğere ulaşmaktadır. Protein ihtiyacına bağlı olarak karaciğer tarafından kullanıma sahiptir. Vücutta açlık meydana gelmesiyle birlikte en son tüketimi sağlanan proteinler, hayvansal ve bitkisel proteinler olarak iki ayrı gruba ayrılmaktadır.
Protein Tozu Zararları Nelerdir
Genellikle sporcuların kas inşası için kullanımı sağlanan protein tozları, “faydalı mı yoksa zararlı mı?” olduğu yıllardır tartışılan bir konu olsa da, dengeli ve ek gıda olarak tüketimi sağlanması durumunda zararsız olduğu görüşünün daha ağır bastığını belirtebiliriz. Çünkü sağlıklı ve dengeli bir beslenme tarzıyla birlikte vücuda doğal yollarla birlikte protein alınması ve protein alımının yetersiz olması durumunda protein tozunun kullanılması önerilebilir.
Düzenli olarak protein shake içilmesi durumunda bol miktarda su tüketimi sağlanmalıdır. Çünkü vücuttaki yüksek protein dikkati böbrekleri zorlayabilmektedir ve sıvı alımı düşük olması durumunda da böbrek hasarına neden olabilmektedir.
Böbrek hastalığı söz konusuysa protein tozu kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır. Çok aşırı protein tozu tüketiminin, böbreklerde hasara neden olduğu bilinmektedir. Bilinçsizce ve aşırı miktarda kullanılan protein tozu vücuda kesinlikle zarar vermektedir. Aşırı miktarda kullanıldığında bağırsaklar tarafından yeteri miktarda emilemeyeceği için ishale de neden olabilmektedir.
Protein En Çok Hangi Besinlerde Yer Alır
Hayvansal Besinlerde:
- Yağsız dana eti
- Peynir
- Ton balığı
- Tavuk eti
- Yumurta
- Somon balığı
- Yoğurt
- Süt
Bitkisel Besinlerde:
- Bezelye
- Ispanak
- Kinoa
- Mısır
- Brokoli
- Karabuğday
- Brüksel lahanası
- Fasulye
- Kuşkonmaz
Protein Tozu Hangi Amaçla Kullanılır
Günümüzde protein tozları sadece kas inşası için değil ayrıca kilo vermek için de kullanımı sağlanmaktadır. Proteinin oldukça doyurucu etkisi bulunmaktadır. Bu sebeple de diyet konusunda aşırı karbonhidrat tüketimi, artış gösteren protein alımının azalması sağlanır. Tabi ki, düzenli bir egzersiz planlamasıyla birlikte dengeli beslenme de kilo vermede yardımcı olmaktadır. Protein tozunun yağ yakımına yardımcı olmasıyla kilo vermeyi kolaylaştırdığı beklense de, bu konuda metabolizmanın uyarmış olduğu tezi şu ana kadar bilimsel olarak kanıtlanamamıştır.
Protein Tozu Çeşitleri Nelerdir
- Peynir altı suyu protein tozu (Whey protein): Adından da anlaşıldığı gibi peynir altı suyundan yapılmaktadır. Peynir üretimi esnasında kazein peynir altı suyunun ayrılmasıyla birlikte elde edilmektedir. Özellikle de yüksek bir biyolojik değere sahiptir. Peynir altı suyu protein tozu, lösin, izolösin ve valin gibi yüksek amino asit içeriğiyle dikkatleri çekmektedir. Fiziksel egzersiz sonrasında vücutta azalmakta olan proteinlerin tekrardan oluşmasına yardımcı olur.
- Süt protein tozu: Süt protein tozu, peynir altı suyu protein tozundan daha düşük değerlere sahiptir. Güç gerektirmekte olan sporlarla uğraşan kişiler tarafından tercih edilmekte olan tozlardan biridir. Bunun sebebi ise, vücuttaki emilim süresinin uzun olmasıdır. Uyumadan önce alınmasıyla vücudun gece boyunca ideal olarak amino asitlerle beslenmesini garanti etmektedir.
- Yumurta protein tozu: Yumurta protein tozunun oldukça acı bir tadı bulunmaktadır. Saf haliyle birlikte piyasaya da sürülmektedir. Bunun için, genel olarak aşırı bileşenli tozlarla birlikte karıştırılarak kullanımı sağlanır. Laktoz içeriğine sahip değildir ve iyi laktoz intoleransı olan kişiler için oldukça uygundur.
- Protein karışımları: Genel olarak kullanımı sağlanan tek bir toz değil de, farklı protein tozlarının belirli oranlarla karıştırılmasıyla birlikte elde edilmektedir. Farklı oranlarda birbiriyle birleştirilmekte olan iki ya da iç farklı protein çeşidinden oluşmaktadır. Tek tek bileşenler birbirini tamamlamasıyla birlikte protein karışımları genel olarak saf protein tozundan daha fazla biyolojik değerlere sahip olmaktadır.
Protein Tozunu Kimler Kullanmalı
Protein tozlarını, kas kütlesini arttırmak isteyen, kilo vermek ya da dayanıklılığın artmasını sağlamak isteyen sporcuların kullanması önerilir. Kilo kaybının yaşanması söz konusu olmasında, doğal yollarla protein diyetlerinin uygulanması, eğer protein tozu verilecekse doktor ve diyetisyen tavsiyesi alınması önerilir.
