Daha çok futbolcu hastalığı olarak bildiğimiz menisküs, sporcuların spor yaşamlarını sona erdirecek kadar ciddi bir sağlık sorunudur. Ön çapraz bağ sakatlığı olan menisküs sporcular haricinde dizini herhangi bir nedenden dolayı zorlayan herkesin korkulu rüyasıdır.
Diz cerrahisindeki gelişmeler menisküs yırtığının kısa süre içerisinde tedavi edilmesine ve hastanın sağlığına kavuşmasına imkan tanımıştır.
Diz ekleminde bulunan menisküslerin yapısı C şeklindedir. Diz eklemini meydana getiren uyluk (femur) ve bacak (tibia) kemiklerinin arasında bulunurlar. İçte ve dışta olmak üzere her dizde iki tane olmak üzere insan vücudunda toplam 4 menisküs vardır. Bu menisküslerin görevi ise dizi stabilite etmek ve süspansiyon sağlayarak kıkırdak yaralanmasını önlemektir. Diz eklemleri arasındaki zedelenmeyi engellemekte denilebilir. Diz hareketlerinin sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi için menisküsün işlevini yerine getirmesi gerekir. Yani menisküsler bulundukları bölgede koruyucu bir görev üstlenirler.
İçerik Başlıkları
Menisküs Neden Olur?
Diz ekleminin içinde ve dışında yer alan ve kıkırdak yapısında olan iki menisküsün görevi yük absorsiyonunun ve eklemlerin uyumlu çalışmasını sağlamaktır. Travmatik sebepler dolayısıyla gençlerde çok sık rastlanan bir sağlık problemidir. İleri yaşlarda görülmesindeki en önemli etken ise menisküs kalitesinin azalmasıdır. Menisküsle birlikte ek yaralanma seyrediyorsa bunun tespit edilmesi için hastanın MRI tetkiki istenir. Menisküs yaralanmalarında izlenecek tedavi programını yırtığın tipi, derecesi, yeri ve hastanın aktivite düzeyi belirler. İstirahat ve buz terapisi konservatif teknikler içerisinde yer almaktadır.
‘Menisküs neden olur?’ sorusunun cevabına toplumda sık karşılaşılan bir rahatsızlık olduğu için aslında yabancı değilizdir. Ama biz yine de menisküsün nedenlerine değinmeden geçmeyelim.
- Ağır yük kaldırma esnasında diz bölgesine aşırı yük binmesi
- Ani bir şekilde dönme
- Ani bir şekilde durma
- Ters bir hareket yapma
- Aniden diz çökme eyleminde bulunulması
- Düşmek
- Derin çömelme
- Dizin ani bir şekilde bükülmesi veya uzun süre bükülü kalması
- Doğumsal kaynaklı eklem kusurları
- Menisküs kıkırdağının zaman içerisinde aşınması
- Kıkırdakta görülen ufakta olsa sık kırılmalar
- Aşırı kilo
- Ani hareket içeren sporların yapılması
Bu nedenlerden de anlaşılıyor ki yaptığımız her ani hareket sonrası menisküs yırtığı gibi bir sağlık problemiyle karşılaşma riskimiz oldukça fazladır.
Menisküsü Yırtılanların Dikkat Etmesi Gerekenler
Menisküsü yırtılan bir insan sağlıklı bir insanın yaptığı hareketlerin çoğunu yapamaz. Oldukça zorlu bir süreç olan ve yaşam kalitesini bir hayli düşüren menisküs yırtığı, bazı hususlara dikkat edilerek yaşanırsa ilerlemeden daha çabuk iyileşir. Bu nedenle menisküsü yırtılanların dikkat etmesi gerekenler ile ilgili belli başlı hususları derleyerek sizler için kaleme aldık. İşte o hususlar;
Menisküsü yırtılanların dikkat etmesi gereken en önemli husus bol bol istirahat etmektir. Ayrıca doktor tarafından tavsiye edilen egzersizlerle de bölgedeki dokuların sağlığı korunabilir.
Menisküs yırtığına dair bir şüpheniz varsa hiç vakit kaybetmeden bir ortopedi ve travmatoloji hekimine muayene olmalısınız.
Sporla uğraşanların menisküsü yırtıldığı zaman spora bir süre ara vermeleri daha sağlıklıdır.
Otururken dizleri bükmeden oturulmalı ve öyle dinlenilmelidir.
Evde egzersiz yapmak için mutlaka doktor tavsiyesi alın. Evde yapabileceğiniz en rahat egzersiz ise rulo bir yastık veya havluyla dizlerin hareket ettirilmesidir. Düz bir zeminde havlu veya yastık dizlerin altına koyularak tekerlek gibi çevrilir. Bu hareket esnasında dokular hareket edeceğinden diz bölgesinde fark edilir bir canlanma olacaktır.
Menisküs yırtığı hissedilir hissedilmez ağır eşya kaldırmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır. Çünkü ağır eşya dizlere baskı uygulayacağından bu baskı menisküs yırtığına daha da zarar verecektir.
Menisküs yırtılması ilk defa başına gelenler derhal soğuk kompres uygulamalıdır. Bunun için buz ya da soğuk su şişesi aracılığıyla soğuk kompres uygulanarak yırtığa anında müdahale edilebilir.
Menisküs yırtılması diz bölgesinde kireçlenmeye neden olabilir. Bunun önüne geçmek için doktor tarafından verilen merhem ve ilaçların kullanılması ihmal edilmemelidir.
Menisküs yırtılmalarının önemli bir nedeni de aşırı kilodur. Bu nedenle aşırı kilo almamaya ya da aşırı kilo alanlar kilo vermeye dikkat etmelidir.
Menisküs Belirtileri Nelerdir?
Dizde yaşanan sağlık problemlerini birçok insan önemsemediğinden ihmal etmektedir. Dizde hissedilen ağrılar için hakim olan düşünce genellikle ‘Nasıl olsa sabaha geçer.’ şeklindedir. Oysa diz ağrıları ciddi sağlık problemlerinin belirtisi de olabilir. Bu ciddi sağlık problemleri arasında menisküs yırtığı da yer almaktadır. Peki, ‘Menisküs yırtılmasının belirtileri nelerdir?’ İşte birçok insan tarafından araştırılan o sorunun yanıtı;
- Diz çevresinin şişmesi
- Diz kapağı oynatıldığı esnada ya da yürürken şiddetli ağrı hissedilmesi ve bu nedenle germe ve bükme gibi dizin hareket kabiliyetinin kısıtlanması
- Aniden batma olması
- Yürürken dizin sıkıştığının hissedilmesi
- Menisküs yırtığı kendisini en fazla namaz kılarken, tuvalete otururken ve merdiven inip çıkarken belli eder. Düz yolda yürüyüş esnasında ise fazla belirti vermez.
- Dizden klick sesi gelmesi
- Dizin kilitlenmesi
- Dizin takılması
Menisküs Tedavisi Nasıl Yapılır?
Günümüzde menisküs yırtığının açık operasyon yöntemiyle yapılması terk edildi. Menisküs yırtığının tedavisi artroskopik menisektomi olarak adlandırılan kapalı cerrahi yöntemle yapılmaktadır. Bu yöntemde ucuna kamera takılan bir takım ince uçlu kılavuz cihazlar sayesinde eklem içi görüntülenirken, aynı zamanda bu kılavuzların içerisindeki cerrahi uçlar ekleme ulaşarak problem teşkil eden menisküs parçalarını alır, gerek görülürse onarır, daha sonrada cerrahi operasyon sonlandırılır. Bu cerrahi operasyonun ardından hasta taburcu edilerek evine gönderilse de günlük yaşamsal aktivitelere geri dönülmesi 3 ila 4 hafta kadar çok uzun bir süre alabilir.
Hastaya anestezi uygulanarak yapılan bu cerrahi operasyon yaklaşık 15 ila 30 dakika aralığında sürmektedir. 2-3 saat sonra ayaktaki uyuşukluk hissinin geçmesiyle hasta yürümeye başlar. Aynı gün hastaneden taburcu edilse de işe geri dönmesi 10 ila 20 gün aralığında sürebilir.
Menisküse İyi Gelen Bitkisel Yöntemler
Gün içerisinde telaşlı bir halde koşuştururken çoğu zaman dizlerimizin yorulduğunu fark etmeyiz. Bedenimizin bütün yükünü çeken, sürekli hareket eden dizlerimiz zamanla bu yorgunluğa dayanamaz hale gelir ve adeta isyan edercesine ve bende varım dercesine sağlık problemleriyle kendisini bizlere hatırlatır. Her an ciddi bir sağlık problemine neden olabilecek kadar hassas olan dizlerimiz, yanlış oturma pozisyonlarından, ani hareketlerden ve düşmelerden çok çabuk etkilenerek zarar görebilir. Dizde en sık karşılaşılan sağlık problemleri arasında menisküste yer almaktadır.
Çeşitli tıbbi tedavi yöntemleriyle tedavi edilebilen menisküs, bitkisel tedavi yöntemlerine de yanıt veren bir sağlık problemidir. Menisküse iyi gelen bitkisel yöntemler mevzusuna geçmeden önce bu bitkisel yöntemlerin doktor kontrolünde uygulanması gerektiğini hatırlatmak isteriz. Saraçoğlu, Kunak ve Maranki tarafından tavsiye edilen bu bitkisel tedavi yöntemleri şunlardır;
Andız Kökü
Menisküs yırtığının bitkisel tedavileri arasında andız kökü de yer almaktadır. Menisküs yırtılmalarına çok iyi gelen bu bitkinin mide rahatsızlıkları içinde şifa olduğu bilinmelidir. Andız kökü kullanılarak yapılan bitki çayı hücre hasarlarını tamir etmektedir. Bundan dolayı da menisküs yırtığının rahatsızlık verdiği günlerde andız kökü çayının içilmesi tavsiye edilmektedir. Ayrıca kaynayan ve soğuyan andız kökü suyu, diz bölgesine sürüldüğü zaman bu bölgedeki dokuları çok hızlı iyileştirir.
Zencefil
Doku hasarı olanların zencefili kesinlikle tüketmesi tavsiye edilir. Menisküs yırtığından dolayı hissedilen ağrıların dinmesinde zencefilin oldukça etkili olduğu söylenmektedir. Ayrıca ılık zencefil suyu, diz bölgesine sürüldükten sonra masaj yapılırsa dokuların kendisini daha hızlı onarmasına yardımcı olunur. Yine zencefil çayı, genel kas ve kemik sağlığının korunması içinde tüketilebilir. Kemik ve kıkırdak hasarının önlenmesinde zencefil oldukça etkilidir.
Çıban-Sinir Otu
Bu ota birçok farklı isim verilmiştir. Halk arasında ise genellikle sinir otu olarak bilinmektedir. Yaraları ve dokuları iyileştirmesiyle nam yaptığı söylenebilir. Menisküsün neden olduğu doku yaralarının çok hızlı şekilde iyileşmesinde bir hayli etkilidir. İçeriğinde çıban ya da sinir otu barındıran çok sayıda hücre yenileyici kremler vardır. Çıban ya da sinir otu üzerine yapılan araştırmalar menisküs yırtığına çok iyi geldiğini göstermiştir.
Feridun Kunak Menisküs Kürü 1
İbrahim Saraçoğlu ve birçok uzman menisküs yırtığı tedavisini zaman zaman gündeme taşımaktadır. Menisküs yırtığı için Feridun Kunak ise özel bir kür hazırlamıştır. Bu kürün hazırlanması için gereksinim olan malzemeler ise;
- 1 çorba kaşığı ince kıyılan dereotu
- 1 çorba kaşığı kekik
- 1 su bardağı su
- 1 fincan buğday kepeği
- 1 adet küçük siyah turp
- Lahana yaprağı
- 1 fincan zeytinyağı
Kürün hazırlanış tarifi şöyledir;
Lahana yaprakları dışındaki malzemelerin hepsi bir tencereye konularak kaynatılır. Aşırı kaynamamasına dikkat edilmelidir. Daha sonra tenceredeki kıvamlı karışımın soğuması beklenir. Soğuyan bu karışım, menisküs tanısı konan diz kapağına sürülür. Bu karışımın üstü lahana yapraklarıyla kapatılır. Bu kürün haftalık 2-3 kez uygulanması tavsiye edilmektedir. Bu kür, menisküs ağrısını kısa süre içerisinde yok ettiği gibi yırtılan dokuları da yenilemektedir. Bu kürdeki en önemli püf nokta ise kürün her uygulanmasında kürün yeniden hazırlanmasıdır. Daha önceki uygulamadan artan kür kullanılmamalıdır.
Feridun Kunak Menisküs Kürü 2
Vücuttaki kas ve eklemlerin güçlenmesi için Feridun Kunak tarafından özel bir kür daha tavsiye edilmektedir. Bu kür uygulandığı zaman menisküs yırtıklarının hızla iyileştiği gözlemlenmiştir. Bu kür menisküs sirkesi olarak da bilinmektedir. Bu kürü hazırlamak için gerekli malzemeler ise;
- 3 adet zencefil
- 1 bardak kuşburnu
- 4 tane limon
- Sirke
- Tuz
- Su
Bu kürün hazırlanışı ise;
Limonlar bir kavanozun içerisine sıkıldıktan sonra 3 adet rendelenmiş zencefil limonların üstüne ilave edilir. Mayalanması için kavanoza 1 bardak sirke dökülür. Tuz ve suda bu karışıma ilave edildiğinde kür hazır hale gelecektir. Bu kürü hazırlarken daha sağlıklı bir sonuç elde etmek için kaya tuzu kullanmaya dikkat edin. Ayrıca kürün hazırlandığı kavanozunda cam olması önemlidir. Kavanozun kapak bölümüne temiz bir bez gerilerek hava alması sağlanır. Mayalanma işlemi esnasında bez örtülmesi tavsiye edilir. Bezin kapak bölümüne sabitlenmesi için lastik kullanılabilir. Bu kürü serin ve karanlık bir ortamda muhafaza etmeye özen gösterin. Bu kür ile dizlere masaj yapılarak menisküs yırtığı tedavi edilebilir.
Menisküs Yırtığı Zamanında Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Her hastalık gibi menisküs yırtığının da zamanında tedavi edilmesi önemlidir. Peki, ‘Menisküs yırtığı zamanında tedavi edilmezse ne olur?’ Bu sorunun yanıtına birlikte göz atalım. Zamanında tedavi edilmeyen menisküs yırtığı dizin eklem kıkırdağına hasar verebilir. Bu da erken dönemde diz bölgesinde şiddetli ağrıya, hareket kısıtlanmasına, uzun dönemde ise kalıcı kıkırdak hasarından dolayı genç yaşlarda kireçlenme gibi sağlık problemlerine neden olabilir.
Şunu unutmamak gerekir ki menisküsteki en ufak bir yırtığı dahi ciddiye alarak tedavisini yaptırmak gerekir. Aksi takdirde ciddi sağlık problemleriyle karşılaşma riski oldukça yüksektir. Örneğin geri dönülmez kıkırdak hasarlarına neden olabilir.
