Afrika’da bulunan nadir hastalıklardan biri olan maymun çiçeği hastalığı son dönemlerde Avrupa’nın pek çok ülkesinde tespit edilmiştir. Vakalardaki ani artış, dünyadaki halk sağlığı uzmanlarında endişe uyandırmaktadır. Maymun çiçeği belirtileri arasında ateş, kas ağrısı, titreme ve halsizlik yer almaktadır. Daha ciddi vakalarda ise genel olarak yüz ve cinsel organlarda suçiçeği ve çiçek hastalığında görülenlere benzerlik sağlayan bir döküntü gelişebilmektedir. Maymun çiçeği ile enfekte olanlar genel olarak enfeksiyondan 7 ila 14 gün sonrasında belirtileri göstermektedir. Peki, maymun çiçeği nedir, belirtileri nelerdir? Aynı zamanda benzerlik gösteren çiçek hastalığı nedir, nasıl tedavi edilir konu başlıklı yazımıza da göz atarak çiçek hastalığı hakkında da faydalı bilgiler edinebilirsiniz.
İçerik Başlıkları
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir
Maymun çiçeği hastalığıyla aynı virüs ailesinden gelmekte olan nadir hastalıklardan biridir. CDC’ye göre virüs ilk olarak 1958’de araştırma maymunlarının kolonilerinde tespit edilmiştir. Virüsün insanlarda ilk görülmesi ise 1970’li yıllarda Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tespit edilmiştir. CDC, bugün çoğu maymun çiçeği enfeksiyonlarının hala meydana gelmesi, ancak hastalığın diğer bazı orta ve batı Afrika ülkelerinde de görüldüğü belirtilmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir
- Maymun çiçeği virüsünün belirtileri arasında ateş, yoğun baş ağrısı, kas ağrısı, sırt ağrısı, yorgunluk, lenf bezi şişkinliği, deride döküntü ve lezyon yer almaktadır.
- Döküntü genel olarak 1 ila 3 gün sonrasında başlamaktadır.
- Lezyonlar düz ya da şişkin olabilmekte, içi saydam ya da sarımsı bir sıvı ile dolabilmekte ve ardından genel olarak çatlayıp, kuruyup düşmektedir.
- Vücut üzerindeki lezyon sayısı birkaç adetten binlerceye kadar değişim gösterebilmektedir.
- Döküntü genel olarak yüz, avuç ve ayaklarda yoğun olmasıyla birlikte gövdede daha az görülmektedir.
- Ağız, cinsel organlar ve gözlerde de meydana gelebilmektedir.
- Bu semptomlar 2 ila 4 hafta sürmesiyle birlikte kendiliğinden geçmektedir.
- Fakat semptomların meydana gelmesiyle birlikte kendiliğinden geçmesini beklemek yerine doktora başvurulması önerilmektedir.
- Maymun çiçeği geçirenlerle yakın temas halinde olanların da sağlık birimlerine haber verilmesi tavsiye edilir.
Maymun Çiçeği Öldürücü Mü
Çoğu vakada ortaya çıkan semptomlar kendiliğinden geçse de virüs bazı kişiler açısından ölümcül olabilmektedir. Yeni doğan bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için bu virüs daha fazla tehdit oluşturabilmektedir. Ağır vakalarda deri enfeksiyonu, zatürre ve körlüğe kadar ilerlemekte olan göz enfeksiyonları ortaya çıkabilmektedir. Vakaların en sık görüldüğü Afrika ülkelerinde ölüm oranları yaklaşık olarak %5 ila %6 aralığında değişim göstermektedir. Fakat bu ülkelerdeki virüs tespit sistemlerinin kısıtlı olmasından dolayı hafif vakaların tespit edilmemesi olasılığı da oldukça yüksektir. Bu sebeple gerçek ölüm oranı bundan daha düşük olabilmektedir.
Maymun Çiçeği Hayvanlardan İnsanlara Nasıl Geçiyor
Virüsü taşımakta olan hayvanlar, fiziksel temasla birlikte bu virüsü insanlara bulaştırabilmektedir. Bu hayvanlar arasında kemirgenler ve primatlar da yer almaktadır. Risk durumunun azalması açısından vahşi hayvanlarla korumasız temas edilmemesi, özellikle de hasta olan hayvanlardan ya da ölü hayvanlardan uzak durulması önerilir.
Maymun Çiçeği Virüsü İnsandan İnsana Nasıl Geçiyor
Virüsü taşımakta olan insanların semptom gösterdikleri dönem bulaşıcı olmaktadır. Bu durum genel olarak virüse maruz kalınmasından sonraki 2-4 haftalık süreç içerisinde olmaktadır. Özellikle de döküntü bölgeleri, vücut sıvıları ve yaralar bulaşıcı olabilmektedir. Virüsü taşımakta olan kişilerin kullanmış olduğu kıyafetler, havlular, nevresim takımları ve çatal-bıçaklar da virüsü bulaştırabilmektedir. Ağızdaki lezyon ve yaralar da bulaştırıcı olmasından dolayı tükürük yolu ile bulaşma ihtimali de bulunmaktadır. Bu nedenle maymun çiçeği virüsü taşımakta olan kişilerle yakın temas halinde olanlar, özellikle de aynı evde yaşayanlar, seks partnerleri ve sağlık çalışanları da oldukça risklidir. Virüs hamilelik döneminde plasentadan bebeğe de geçiş sağlayabilmektedir. Semptom göstermeyen hastaların bulaşıcı olup olmadığı ise kesin olmamaktadır.
Kimler Daha Fazla Risk Altında
Virüsü taşımakta olan kişiler ile yakın temas halinde olanların yanı sıra gençlerin daha fazla risk grubu olduğu düşünülmektedir. Bu sebeple de yaşlıların çiçek aşısı sebebiyle maymun çiçeğine karşı da bir miktar bağışıklık sahibi olabilmektedir. Bebekler, çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler de risk altında olan diğer gruplarda yer almaktadır.
Maymun Çiçeği Virüsünden Nasıl Korunulur
Maymun çiçeği virüsünden korunmanın en etkili yollarından biri de, virüsü taşıdığından şüphe duyan kişiler ile fiziksel temasdan uzak durulmasıdır. Sağlık çalışanları ve virüsü taşıyanlarla birlikte yaşayanların lezyonlarla doğrudan temas halinde olmaması ve maske kullanılması, virüsü taşıyanların yaralarının üzerine kapatması ve kendilerini izole etmeleri tavsiye edilmektedir. Fiziksel temasın gereki olduğu anlarda ise tek kullanımlık eldivenlerin giyilmesi bulaşma riskinin azalmasına neden olmaktadır. Aynı ev içerisinde yaşayanlar ise, yüzeyleri, kıyafetleri ve mutfak eşyalarını düzenli bir şekilde temizliklerini sağlamaları gerekmektedir.
Maymun Çiçeğinin Aşısı Var Mı
Çiçek aşısına karşı geliştirilmekte olan aşılar, maymun çiçeğine karşı da kısmi olarak koruyuculuk sağlamaktadır. 2019 yılında onaylanmakta olan Imvamune, Imvanex ve Yjnneos markaları ile üretimi sağlanan MVA-BN adlı bir aşı da maymun çiçeğine karşı etki sağlamaktadır, ancak kısıtlı sayıda üretimi sağlanmaktadır.
Maymun Çiçeğinin Tedavisi Nedir
Virüse maruz kalındığı düşünülmesi durumunda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvuru yapmanız gerekmektedir. Bu süreç içerisinde kendinizi mümkün olduğunca izole etmeniz gerekmektedir. Başvurunuz sonrasında sağlık kuruluşlarına yapılan test sonuçlarında pozitif olup olmadığınız da ortaya çıkmaktadır.
Maymun Çiçeği Cinsel Yolla Bulaşıyor Mu
Maymun çiçeği virüsü fiziksel temas ile bulaşmakta ve buna cinsel ilişki de dahil olmaktadır. Virüsün vajinal sıvılar ve meni yoluyla bulaşıp bulaşmadığı henüz bilinmemektedir. Ancak cinsel ilişki esnasında deri teması virüsü bulaştırmak açısından yeterli olmaktadır. Derideki belirtiler cinsel yolla birlikte bulaşmakta olan frengi ve herpes gibi diğer virüslerin belirtilerine benzerlik gösterebilmektedir. Bu durum da virüsün neden genel olarak cinsel sağlık kliniklerine başvuru yapmakta olan erkeklerde görüldüğünü açıklamaktadır.
