Son dönemde beslenme ve sağlık alanında birçok tartışmaya konu olan kolesterol, günümüzde de pek çok kişinin mücadele edilmesiyle birlikte kalp ve damar rahatsızlıklarının oluşumunda etki göstermektedir. Vücutta sentezlenmesiyle birlikte hayvansal kaynaklı olarak besinlerle birlikte beslenme yoluyla vücuda alınmakta olan kolesterolün kan üzerindeki seviyesinin yükselmesi durumunda pek çok kronik rahatsızlığın oluşmasına sebep olabilmektedir. Bu nedenle de kolesterolün yüksek olan kişilerin başta olmasıyla birlikte sağlığına önem veren kişilerin kolesterol seviyesinin dengeli bir şekilde olması ve sağlıklı beslenmeleri önem taşımaktadır.
İçerik Başlıkları
Kolesterol Neden olur
Kolesterol, hayvan hücrelerinin zarlarında yer alan ve aynı zamanda da kan plazmasında da taşınmakta olan vücudun özellikle de endokrin sistem ve sindirim sisteminde bulunan görevlere sahip olmasıyla birlikte yağ benzerinde bir maddedir. Hayvansal kaynaklı besinlerde yer alan ve bu besinlerin tüketimi sağlanmasıyla birlikte vücuda alınmakta olan kolesterolün aynı zamanda da vücutta da karaciğer başta gelmesiyle birlikte ince bağırsak, böbrek üstü bezleri, üreme organları gibi çeşitli dokuda sentezlenebilmek özelliğine sahiptir.
Tüm vücut hücrelerinde yer alan ve hücre zarının temelinde yer alan kolesterolün vücutta birçok işlevi yer almaktadır. Bununla birlikte kandaki kolesterol seviyesinin normalden daha fazla çıkması durumunda kalp ve damar rahatsızlıkları ve safra kesesi rahatsızlıkları gibi pek çok rahatsızlığa neden olabilmektedir. Kan üzerinde birikmekte olan kötü kolesterolün damar duvarına yerleşmesiyle birlikte damar tıkanıklığının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Aynı zamanda normalden daha yüksek oranda olan kolesterol, safra kesesinde yer alan bazı maddelerle birlikte safra taşlarının oluşmasına neden olabilmektedir. Safra sıvıcı kolesterol ve safra tuzunda ortaya çıkmaktadır. İnce bağırsağa salgılanmakta olan bu sıvıdan dolayı yağ yapısındaki moleküllerin ve yağda çözünmekte olan A, D, E, K gibi vitaminlerin emilimini sağlamaktadır.
Yağ yapısındaki kolesterol molekülü insan yaşamı açısından oldukça önem taşımaktadır. Kolesterol, hücre zarının akışkanlığını sağlayarak D vitamini ve steroid yapısındaki hormonların sentezinde kullanımı sağlayarak çeşitli özellikleriyle birlikte mevcuttur. Kolesterol yağ yapısında olmasından dolayı kan dolaşımında trigliseritler ile birlikte çeşitli lipoprotein partiküllerin içeriğinde yer almaktadır. HDL, IDL, LDL, VLDL ve silomikronlar bu lipoprotein partiküllerini oluşturmaktadır.
Kolesterol Çeşitleri Nelerdir
- VLDL (Çok düşük yoğunluklu lipoprotein): Karaciğerde yer alan lipid gruplarını yağ dokusunda ve kaslara taşınmasına görev almasıyla birlikte VLDL genellikle trigileseritleri taşıma görevinde üstlenmektedir. Vücudun bu fonksiyonu açısından belli bir miktar VLDL’ye ihtiyaç duymaktadır. Fakat LDL’de olmasıyla birlikte pek çok yüksek düzeydeki VLDL kolesterolü de damar duvarında plak oluşumunda tetikleyici özellik gösterebilmektedir.
- Şilomikronlar: Büyük bir hacime sahip olan lipoprotein grubu olan şilomikronlar, kolesterol ve lipidlerin bağırsaktan emiliminden sonra karaciğere taşınmasına destek olmaktadır.
- Trigliseridler: Vücut hücrelerinde yer alan yağların depolanmış olduğu formun trigliserid olarak adlandırılmaktadır. Kolesterol hormonun üretilmesiyle birlikte hücre zarında yapısal eleman olan kullanılmakta olan hücreler, trigliseritleri bir enerji kaynağıyla birlikte değerlendirilmektedir. Vücudun ihtiyacından daha fazla kalori tüketimi sağlanmasıyla birlikte kişilerde vücut ekstra olarak metaboliz enerjiyi trigliserit olarak depolamaya başlamaktadır. Kişinin bu şekilde beslenmesiyle birlikte trigliserit seviyesinde bir yükselme görülmektedir. Trigliserit yüksekliğiyle birlikte kötü kolesterolün olmasıyla birlikte kalp rahatsızlıkları ve inme gibi ağır problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Kolesterol Neden Yükselir
- Aşırı kilo veya obezite olmak
- Sağlıksız beslenme alışkanlığına sahip olunması
- Düzenli olarak egzersiz yapmamak
- Tütün ürünlerinin kullanımı
- Aile bireylerinin yüksek kolesterol seviyesine sahip olunması
- Şeker hastalığı
- Böbrek rahatsızlığı
- Hipotiroidizm
- Bel çevresinde erkeklerde 100, kadınlarda ise 85 santimetre üzerinde olması
Kolesterol Belirtileri Nelerdir
- Yüz ve özellikle de göz çevresi kısmında meydana gelen sarı renkli yağ bezelerin oluşması
- Göğüs kısmında ağrı
- Halsizlik ve yorgunluk
- Ayak ve bacaklarda ağrı, uyuşma
- Baş dönmesi
- Yaraların geç iyileşme durumu
- Cildin solgun görünmesi
- Nefes darlığı
- Deri altında yağ birikiminin oluşması
- Cilt üzerinde meydana gelen lekeler
- Vücudun bazı kısımlarında morarmaların oluşması
Kolesterol Nasıl Düşürülür
- Düzenli olarak egzersiz yapmak
- Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programına sahip olmak
- Tütün ürünlerinin kullanılmaması
