Kalsiyum, insanlar dahil olmasıyla birlikte tüm canlıların ihtiyaç duymuş olduğu besinlerden biridir. Vücudun yaygın minerallerinden biridir ve kemik sağlığı bakımından da oldukça gereklidir. Kalsiyum mineralinin simgesi ise “Ca”dır. Kalsiyum vücutta bol miktarda yer alan minerallerden biridir ve pek çok önemli görevi yerine getirmektedir. Vücut, kemik sağlığı, kalp ve kas fonksiyonu ve sinir sistemi sinyalleri için kalsiyuma ihtiyaç bulunmaktadır.
Vücutta meydana gelen metabolik aktivitelerin bir çoğu, bir koenzim olarak kalsiyuma ihtiyaç duymaktadır. Kalsiyum, kemik formu ve fonksiyonunun gelişimi ve korunabilmesi için gerekli olmasından dolayı sık sık iskelet sistemiyle birlikte ilişkilidir. Vücuttaki kalsiyumun yaklaşık olarak %99’u, kalsiyum deposu görevi görmekte olan ve ihtiyaç duyulmasıyla birlikte daha fazla mineral salan kemiklerde depolanmaktadır.
Vücut kalsiyumunun sadece %1’i iskelet sistemi dışında yer alır. Bu oran ise vücut tarafından yönetilmektedir. Aynı zamanda korunur ve kalsiyum alımında değişimlere bağlı olarak dalgalanmaz. Vücudun kendisi kalsiyum üretmemesinden dolayı ihtiyaç duyulan kalsiyum besinlerle birlikte alınmaktadır. Süt ürünleri, yeşil sebzeler ve tahıllar gibi zenginleştirilen öğünlerin tamamı iyi kalsiyum kaynaklarıyla birlikte yerini almaktadır. Kalsiyum ayrıca bir besin takviyesi olarak da alınabilmektedir. D vitamini gastrointestinal sistemden kalsiyum emilimine yardımcı olmasıyla, sağlığı korumak açısından her iki elementten de vücuda yeterli oranda almak oldukça önemlidir. Peki, kalsiyumun faydaları nelerdir?
Ayrıca kalsiyumun zayıflamaya etkisi konulu yazımıza da göz atmanızı öneriyoruz.
İçerik Başlıkları
Kalsiyumun Faydaları Nelerdir
- Kalsiyum vücut tarafından kemik oluşturulmasıyla birlikte kemik kaybının önüne geçmede ve geciktirilmesi için gerekli minerallerden biridir. Bu, özellikle kemik kaybı riski olan bireyler için oldukça önemlidir. Osteoporoz, kemiklerin gözenekli ve zayıf bir hale gelmesinden dolayı kemik hastalıklarından biridir. Kemik kırıklarıyla bağlantılıdır. Yapılan bazı araştırmalar sonucunda, kalsiyum takviyelerinin belirli kırıklara karşı önleyici etkisi olduğu bulunmuştur.
- Kolon kanserinin önüne geçme de yardımcı olur. Yapılan çalışmalarda, kalsiyum takviyesinin kolon kanseri gelişimindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmalar, kansere neden olan iyi huylu büyümeler olan adenomatöz poliplere odaklanmaktadır.
- Araştırmalara göre kalsiyum takviyesi, bu poliplere karşı orta derecede korumada fayda sağlayabilir. Gün içerisinde 1.250 mg’lık daha yüksek kalsiyum dozlarının incelendiği çalışmalarda, daha büyük dozlarla, sonuçlar bazı kolon tümörlerinde ise %35’lik bir azalma olduğu gösterilmektedir. Bu durumda da, tüketimi sağlanan kalsiyum oranıyla birlikte onu tüketen popülasyonun, kalsiyumun kolon sağlığı bakımından sağlanan koruma düzeyini etkilemiş olduğu anlamına gelmektedir.
- Kilo kontrolüne yardımcı olur. Çeşitli çalışmalar sonucunda yüksek kalsiyum tüketimi, vücut ağırlığında azalmayla bağlantılı olduğu tespit edilmiştir. Kalori açısından kısıtlı bir diyetin parçası olarak düşük yağlı kalsiyum bakımından zengin yiyeceklerin tüketimi obezitenin önüne geçmede yardımcıdır. Aynı zamanda obez kişilerin kilo vermesine yardımcı olabilmektedir.
- Kas kasılmarının kontrolünde yardımcıdır. Kalsiyum, kas kasılmalarının kontrolünü sağlamakta yardımcı olması için magnezyumla etkileşim haline geçmektedir. Sinirler kaslar tarafından aktive edilmesiyle kalsiyum salınır. Kalsiyum, kaslardaki, proteinlere bağlı olmasıyla birlikte kasların kasılmasına sebep olur. Magnezyum, kalsiyumu bloke etmesiyle birlikte kasların rahatlamasına yardımcıdır. Kalsiyum dışarı itilmesiyle birlikte kas gevşemektedir. Bu, kas fonksiyonu için oldukça kritik bir adımdır.
- Diş sağlığının iyileşmesine yardımcı olur. Kalsiyum, sağlıklı bir çene kemikleri ve dişlerin gelişimi ve bakımı bakımından oldukça gereklidir. Dişlerin yerinde tutmasına yardımcı olmakta ve çocukluk dönemindeki dişlerin güçlenmesi için fosforla etkileşim halindedir. Kalsiyum, dişlerin çürüklere ve kötü ağız sağlığına neden olabilecek mikroplardan ve tartardan korumaya yardımcı olan diş minesinin bir bileşenini oluşturur.
- Kalp sağlığını desteklemektedir. Birçok insan kalsiyumun kalp sağlığı bakımından önemli olduğunu düşünmemektedir. Fakat kalbin kalsiyuma ihtiyacı vardır. Kalsiyum, vücuttaki kanın kasılması ve pompalanması döneminde yer almaktadır. Kalsiyum aynı zamanda arter basıncının korunmasını sağlar ve sağlıklı bir kan basıncının korunmasına fayda sağlar.
- Vücuttaki pH seviyesinin dengelenmesini sağlar. Kalsiyum, asidik maddeleri nötralize etmesiyle birlikte vücudun asit ve alkali dengesinin kontrolünü sağlamakta rol oynamaktadır. Gazlı içecekler, tatlılar ve birçok sayıda işlenmiş gıda tüketiminde vücut asitli yiyecekleri tüketmektedir. Asitlik, optimal beslenme emiliminin önüne geçerek sağlığın olumsuz yönde etkilenmesine neden olur. Vücuttaki asidik ortamı koruyabilmekte, uzun sürede sağlık riskini arttırmakta ve bu sebeple de vücutta alkali bir ortam sağlamak oldukça önem taşımaktadır.
- Hamilelik döneminde anne sütünün güçlenmesini ve bebeğin gelişimini sağlar. Hamileyken gelişmekte olan bebeğin güçlü kemik ve diş gelişimi açısından kalsiyuma ihtiyacı vardır. Kalsiyum aynı zamanda çocuklarda sağlıklı bir kalp, sinirler ve kaslarla birlikte normal bir kalp ritmi ve kan pıhtılaşma yeteneğinin gelişimine destek olur. Bebeğin hızla büyümesiyle birlikte kalsiyum ihtiyacının en yüksek olduğu hamileliğin son üç aylarından diyette yeterli miktarda kalsiyum almak oldukça önemlidir.
- Bununla birlikte hipertansiyon ve preeklampsi, kalsiyumla birlikte azalmaktadır. Hamilelik döneminde diyet döneminde yeterli oranda kalsiyum alınmaması durumunda bebek annenin kemiklerinden kalsiyum almakta ve durum sağlığa zarar vermektedir.
Kalsiyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir
- Kas spazmları ve krampları: Kas krampları ve spazmları, kalsiyum eksikliğinin en yaygın belirtileri arasında yerini almaktadır. Kalsiyum kasların kasılmasına ve gevşemesine fayda sağlar. Kalsiyum eksikliği olan kaslar normal tonlarını koruyamamaktadır. Bu durumda da kas ağrılarını, kramplara, spazmlara ve zayıflığa neden olabilmektedir.
- Ellerde, ayaklarda ve yüzde uyuşukluk ve karıncalanma hissiyatı: Ekstremitelerde, özellikle de eller ve ayaklarda karıncalanma, hipokalseminin bir yaygın belirtilerinden biri olarak yerini almaktadır. Uyuşukluk, ciddi eksikliklerden dolayı kaynaklanır. Kalsiyum vücuttaki her sinir hücresi bakımından gereklidir.
- Yorgunluk: Hipokalsemi yorgunluğa sebep olabilmektedir: Kalsiyum kas lifleri ve nöronları için oldukça gereklidir. Bu sebeple de hücrelerde tükenmesi yorgunluğa, bitkinliğe ve zayıflığa neden olabilmektedir.
- Kuru cilt: Kalsiyum eksikliği kuru cilde neden olmaktadır. Kalsiyum, cildin pH’ını düşürmesiyle birlikte cilt bariyerini korumasıyla birlikte sağlığında daha az bilinen bir rol oynamaktadır. Bu durumda da, cildin daha fazla su kaybetmesinin önüne geçer. Kandaki kalsiyum seviyesi düşük olduğunda, cilt nemi ve dengeli pH’ı koruma yeteneğini de kaybetmektedir.
- Kalp ritim bozukluğu: Düzensiz kalp atışı, hipokalseminin en yaygın belirtileri arasında yerini alır ve şiddetli olmasıyla birlikte ölümcül olabilmektedir. Sık sık bir elektrokardiyogramın (EKG) tespit edilmesiyle birlikte çeşitli düzensizliklerin üretilmesi söz konusu olabilmektedir.
Kalsiyumun Saç İçin Faydaları Nelerdir
Saçların uzaması, canlı görünmesi ve en önemlisi ise saç sağlığının korunabilmesi için en önemli besinlerden biri de kalsiyumdur. Kalsiyum yapısı gereğince saç gelişimini etkilemekte ve saçların daha güçlü görünmesine fayda sağlar. Bu sebeple de kullanımı sağlanan saç bakım ürünlerinin içeriğinde yer alan kalsiyum oranına dikkat edilmesi ve kalsiyum bakımından zengin doğru besinlerin tüketimi sağlanması önerilir. Saçların daha güçlü ve sağlıklı bir görünüme sahip olması için ihtiyaç duyulan kalsiyumu karşılamakta olan besinler arasında süt ve süt ürünleri, balık çeşitleri, yoğurt, fındık ve asma yaprağı yer almaktadır.
Kalsiyumun Kemik Sağlığı İçin Önemi Nedir
Kemik sağlığı bakımından oldukça önemli besinlerden biri de kalsiyumdur. Kemik sürekli olarak değişim sağlayan canlı bir dokuya sahiptir. Kemikler, kişinin yaşamında düzenli olarak parçalanmakta ve yeniden yapılandırılmaktadır. Bu süreç içerisinde ise tekrardan şekillenme olarak adlandırılmaktadır.
Osteoblastlar kemik üretmekte, ancak osteoklastlar kalsiyum gerektiğinde kemiği parçalamaktadır. Yaklaşık olarak 30 yaşına kadar, yeterli miktarda kalsiyum almakta ve egzersiz yapan sağlıklı insanların kemikleşen, kemik yıkımından daha yüksektir. Bununla birlikte, yıkım genel olarak üretimden daha fazladır. Bu “negatif kalsiyum dengesi” olarak bilinmekte ve kemik kaybına neden olmaktadır.
Kalsiyum Hangi Hastalıklara İyi Gelir
- Osteoporoz
- Osteopeni
- Kalsiyum eksikliği hastalığı. Bir diğer adı ise “hipokalsemi”
- Kanser
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Kas kasılmaları
Gibi birçok hastalığa kalsiyum iyi gelmektedir.
Kalsiyumun Zararı Var Mı
Yapılan bazı çalışmalar sonucunda yüksek oranda kalsiyum alımı, kalp rahatsızlığı ve prostat kanseri riskini arttırabilmektedir. Zayıf kas tonusu, zayıf böbrek fonksiyonu, düşük fosfat seviyesi, aşırı yorgunluk, kabızlık, kilo kaybı, sık sık idrara çıkma ihtiyacı, mide bulantısı, düzensiz kalp ritmi ve kalp rahatsızlıklarından yüksek ölüm risklerini tümü, vücuttaki yüksek kalsiyum seviyesinden dolayı meydana gelmektedir.
Kandaki ve idrardaki aşırı kalsiyum seviyesi ise genel olarak yüksek kalsiyum alımından değildir. Yüksek paratiroid hormon seviyesi ya da kanser gibi bir sağlık sorunundan dolayı kaynaklanabilir. Kalsiyum takviyeleri aynı zamanda çeşitli ilaçlarla etkileşim halinde olabilir. Bu sebeple de düzenli olarak ilaç kullanımının sağlanması, kalsiyum takviyesi almadan öncesinde bir uzman hekime danışılması önerilir. Bununla birlikte bazı ilaçlar kalsiyumun vücuttaki emilimini etkilemektedir.