Bağırsak hareketlerinin normalden daha az seviyede ya da zor gerçekleşmesine kabızlık denilmektedir. Kabızlığa tıp literatüründe konstipasyon adı da verilmektedir. Kabızlık, herkesin yaşamında zaman zaman karşılaştığı sağlık problemleri arasında yer almaktadır.
Vücutta çok ciddi sağlık problemlerine neden olmayan kabızlık rahatsızlığında görülen semptomlar, kişi iyileştiği zaman tamamen yok olmaktadır.
Bağırsak hareketlerinin normal işlevi kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Bazı kişiler gün içerisinde üç defa büyük tuvaletini yaparken, bazı kişiler ise bir hafta boyunca birkaç defa tuvaletini yapabilmektedir.
Bir kişi üç veya daha fazla gün büyük tuvaletini yapamadıysa, bu bağırsak hareketlerinin düzenli olmadığına işaret etmektedir. Büyük tuvaletin yapılamama süresinin üç günü geçmesi durumunda dışkı sertleştiğinden dolayı büyük tuvaletin yapılması çok güçleşmektedir. Büyük tuvalet bir hafta boyunca üç defadan daha az yapılıyorsa bu durumda kişiye kabızlık tanısı konulmaktadır.
Peki, ‘Kabızlığa ne iyi gelir?’ Bu yazıda kabızlığın belirtileri, nedenleri ve kabızlığa iyi gelen bitkisel tedavi yöntemleri tüm detaylarıyla bulunmaktadır.
İçerik Başlıkları
Kabızlık Nedenleri
Kabızlık, hayat tarzından kaynaklanan birçok faktöre bağlı olarak gelişebilen bir sağlık problemidir. Normal diyet yaparken tüketilen besinlerin yanı sıra günlük yaşam içerisindeki aktivitelerde yapılan değişikliklerde kabızlık problemine neden olabilmektedir.
Kabızlığa neden olan faktörler arasında beslenirken yeterli su içilmemesi ve yeterli miktarda lifli besin tüketilmemesi de yer almaktadır. Yine aşırı süt tüketildiği takdirde bazı bünyelerde kabızlık gelişebilmektedir. Hareketli bir yaşam tarzına sahip olarak hareketli bir hayat yaşanmaması ve vücudun tuvalet isteğine aşırı süre karşı konulması da kabızlığın en ciddi nedenlerindendir. Günümüzde çağımızın hastalığı olarak adlandırılan streste kabızlığa neden olmaktadır.
Uzun süre müshil veya laksatif kullanılması da kabızlığa yol açmaktadır. Kuvvetli ağrı kesiciler, demir hapları, antidepresan ilaçlar, içeriğinde kalsiyum ya da alüminyum barındıran antacid ilaçlarda kabızlığın nedenleri arasında ön plana çıkmaktadır.
Bağırsak sağlığını olumsuz etkileyen bir takım yeme bozuklukları, hamilelik süreci, sindirim sisteminde bulunan sinirlerdeki ve kaslardaki sağlık problemleri, irritabl bağırsak sendromu, Parkinson rahatsızlığı, multipl skleroz, kolon kanseri, tiroid bezlerinin az çalışması veya hipotiroidizm gibi sağlık problemleri de kabızlık semptomlarının görülmesinde etkili olan faktörler arasında yer almaktadır.
Kabızlık Belirtileri
Günümüzde nasıl olsa geçer düşüncesiyle birçok insan tarafından ciddiye alınmayan bir sağlık problemi olan kabızlık rahatsızlığı, yukarıda sayılan nedenlerden de anlaşılacağı üzere çok ciddi sağlık problemlerine işaret edebilmektedir. Bu nedenle kabızlık problemini çok sık yaşayanlar bir hekim muayenesinden mutlaka geçmelidir. Kabızlık rahatsızlığı çeşitli belirtilerle kendisini belli etmektedir. Kabızlık belirtileri ise şöyle sıralanabilir;
- Bir hafta içerisinde üç defadan daha az tuvalete çıkılması
- Tuvalet yaparken zorlanma hissedilmesi
- Vücuttan çıkan dışkının çok sert ya da çok küçük olması
- Tuvaletin ardından bağırsakların tamamen boşaldığının hissedilmemesi
- Göbekte şişkinlik olması
- Bağırsakların boşaltılması esnasında göbeğe veya karın bölgesine elle baskı yapılması
- Bağırsaklar boşaltılırken parmaktan yardım alınması
- Karın bölgesinde ağrı ya da kramp hissedilmesi
- Tuvaletin hiçbir şekilde yapılamaması ve gazın çıkarılamaması kabızlığın ciddi semptomları arasında yer almakla birlikte bu semptomlar görüldüğünde derhal bir hekime müracaat edilmesi ihmal edilmemelidir.
- Dışkıdan kan gelmesi
- Bağırsak hareketleri esnasında şiddetli ağrı hissedilmesi
- İstemsiz olarak ve hiçbir deneme yapılmadan kilo kaybedilmesi
- Dışkının boyutlarında, kıvamında ve şeklinde çok ciddi değişiklikler olması
- Kabızlığın iki haftadan daha uzun sürmesi
Kabızlığı Önlemenin Yolları
Kabızlık özellikle beslenme programına ve yaşam tarzına dikkat edilerek önlenebilecek sağlık problemleri arasında yer almaktadır. Kabızlığı önlemenin yolları ise şöyle sıralanabilir;
- Kabızlığı önlemenin en etkili yolu içeriğinde bol miktarda lif barındıran besinlerin sık tüketilmesidir. Bu besinler arasında sebzeler, meyveler, tam tahıllı ekmek, baklagiller ve kepek başı çekmektedir.
- Gün içerisinde en az iki litre su içilmesi ve yeterli miktarda sıvı alımına dikkat edilmesi
- Vücudun susuz kalmaması için çay, kahve gibi kafein içeren içecek türlerinden kaçınılması
- Sütün kabızlık yaptığı bünyelerde süt tüketiminin sınırlandırılması
- Günlük en az yarım saat aktif hareketler ve egzersiz yapılması
Kabızlığa Ne İyi Gelir Nasıl Geçer
Kabızlık şikayeti olanlar, sabah saatlerinde ılık sıvı tüketmeye çok dikkat etmelidir. Günlük beslenmelerinin içerisinde sebze ve meyveye ağırlık verilmelidir. Kepekli tahılların ve kuru eriğin bol tüketilmesi de bağırsak hareketlerini düzenlemektedir.
Vücut hareket ettikçe bağırsak kasları daha aktif olduğundan dolayı haftada en az dört gün egzersiz yapılması ihmal edilmemelidir.
Tuvalet isteği geldiği zaman bu istek ertelenmemelidir.
‘Kabızlığa ne iyi gelir?’ sorusunun en etkili yanıtı bol sıvı tüketilmesidir. Başka bir rahatsızlıktan dolayı hekim tarafından sıvı tüketimi sınırlandırılmadığı takdirde gün içerisinde dört bardaktan fazla su içilmesidir. Su içilmesi kabızlığın geçmesinde ilaçtan daha etkilidir.
Kabızlığın rahatlamasında müshil veya laksatif kullanılması tavsiye edilmektedir. Eczanelerde çeşitli kabızlık ilaçları ve müshil bulunmaktadır. Bu tür ilaçlar eczanelerde reçetesiz olarak satılmaktadır. Şunu da bilmekte fayda var ki her müshil türü kabızlık semptomlarını hafifletmek için farklı işlevlere sahiptir. Bu nedenle de kabızlık ilacı veya müshil kullanmadan önce mutlaka bir hekim muayenesinden geçmekte fayda var.
Kabızlık semptomlarının hafiflemesinde etkili olan bazı kabızlık ilaçları içerisinde lif takviyeleri de bulunmaktadır. Bu ilaçlar hacim oluşturan laksatifler olarak bilinmekle birlikte en güvenli tercihtir. Bu tür laksatifleri bol suyla almaya çok dikkat edilmelidir. Uyarıcı niteliğinde olan stimülan laksatifler bağırsaklarda bulunan kasların ritmik bir şekilde kasılmasını sağlamaktadır. Yağlayıcılar ise bağırsak içerisindeki dışkının daha rahat hareket etmesine yardımcı olmaktadır.
Bağırsaklardaki dışkının nemlenerek yumuşamasında dışkı yumuşatıcılar çok etkilidir. Osmotik basınç farkı yaratan osmotik laksatifler ise suyun bağırsak içerisine çekilmesini sağlamaktadır.
Nöromüsküler olarak adlandırılan aracıların içeriğinde ise Opioid antagonistleri ve 5-HT4 agonistleri bulunmaktadır. Bunlar belirli reseptörler üzerinde çalışarak bağırsak içerisindeki hareketleri düzenlemektedir. Müshillerin veya kabızlık ilaçlarının fayda sağlamadığı durumlarda dışkı hekim tarafından manuel ya da cerrahi operasyonla dışarı çıkarılmaktadır.
Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Bebeklerde görülen kabızlığın nedenleri arasında süt ürünlerinin aşırı tüketilmesi, sindirim sisteminde anatomik problemler, bağırsakların genetik kaynaklı yavaş çalışması, bebeğin devamlı katı besinlerle beslenmesi ve psikolojik etkenler yer almaktadır.
Kabız olan bebekler, kendilerini ifade edemediği için bebeğin çok iyi gözlemlenmesine gereksinim duyulmaktadır. Bebeğin kabız olduğunu anlamanın en basit ve en etkili yolu bebeğin tuvalet alışkanlığını düzenli olarak takip etmektir.
Normalde dışkısını günlük olarak veya gün aşırı yapmakta olan bebek, dışkısını 2-3 günde bir yapmaya başladıysa, dışkısını yaptığı esnada kendisini huzursuz hissediyor ve ağlıyorsa, yaptığı dışkı normalden daha sertse bu tür semptomlar kabızlık olarak değerlendirilmektedir.
Peki, ‘Bebeklerde kabızlığa ne iyi gelir?’ Bebeklerde kabızlığa iyi gelen doğal yöntemler şöyle sıralanabilir;
- Bebeğe ılık banyo yaptırılması
- Bebeğin karın bölgesine çok yumuşak hamlelerle masaj yapılması
- Bebeğin poposuna vazelin veya türevi bir kayganlaştırıcı sürülmesi
- Beşinci ayını dolduran ve gelişimini tamamlayan bebeklere içeriğinde lif barındıran meyvelerin suyunun içirilmesi
- Bebeğe egzersiz yaptırılması
Bebeklere kabızlığını rahatlatmak için kabızlık ilaçları, müshil veya laksatif türü ilaçlar hekim kontrolü haricinde kesinlikle verilmemelidir.
Çocuklarda Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Çocuklarda görülen kabızlığın yaygın nedenleri arasında yeterli miktarda su tüketilmemesi, süt ürünlerinin aşırı tüketilmesi, stres, psikolojik problemler, hormonal dengesizlikler, tuvalete geç gidilmesi ve lifli gıdaların yeterli miktarda tüketilmemesi yer almaktadır. Çocukların kabızlığını rahatlatmak için yetişkinlerde kabızlığı rahatlatan yöntemler tercih edilmelidir.
Peki, ‘Çocuklarda kabızlığa ne iyi gelir?’ Çocuklarda kabızlığa iyi gelen yöntemler şöyle sıralanabilir;
- Gün içerisinde yeterli miktarda sıvı tüketilmesi
- İncir, mürdüm eriği, kuru kayısı ve erik gibi kuru meyvelerin bol tüketilmesi
- İçeriğinde yüksek lif barındıran üzüm, avokado, elma gibi taze meyvelerin bol tüketilmesi
- Çocuğun beslenmesinde sebzeye ağırlık verilmesi
- Zeytin ve zeytinyağı tüketilmesi
Çocuklara kabızlık ilacı, müshil veya laksatif hekim reçete etmediği sürece çocuklara verilmemelidir.
Hamilelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Hamilelik sürecinde vücudun ve hormonların değişime uğraması tuvalet alışkanlıklarını da değiştirmektedir. Hamilelerde görülen kabızlığın nedenleri arasında sağlıksız ve dengesiz beslenme tarzı, demir ilaçlarının alınması, hamilelik hormonunun bağırsak hareketlerini yavaşlatması, bünyenin kabızlığa eğilimli olması, günlük hareketlerin azalması ve kilo alınması yer almaktadır.
Peki, ‘Hamilelikte kabızlığa ne iyi gelir?’ Hamilelikte kabızlığa iyi gelen doğal yöntemler şöyle sıralanabilir;
- Günlük sıvı tüketiminin normal zamankinden daha fazla olması
- İçeriğinde bol lif barındıran gıdaların tüketimine ağırlık verilmesi
- Günlük egzersizlerin ihmal edilmemesi
