İftar sofralarının vazgeçilmezi olan hurma, kendisine has şekerli tadıyla tatlı meyveler arasında yer almaktadır. İftar sofralarında genellikle oruç açılırken tüketilen hurma kurutulmuş olarak satılmaktadır. Besleyici değeri çok yüksek olan hurma, sağlığa olan faydalarıyla son senelerin en popüler besinleri arasında yer almaktadır.
A, C, B1 ve B2 vitaminleri bakımından çok zengin olan hurma, kanserle mücadelede en etkili besinler sınıfında bulunmaktadır. Yüksek miktarda vitamin ve mineral içeren hurmanın sağlığa en önemli faydalarından biri kandaki şeker seviyesini düzenlemesidir. Fazla kilolardan kurtulmaya yardımcı olan hurmaya diyet beslenmelerinde çok sık yer verilmektedir.
Sütü yetersiz olduğu için bebeğini yeterince emziremediğini düşünen anneler, anne sütünü artırıcı etkisi olan hurmayı bol tüketmelidir. Ciltteki yaşlanma belirtilerini geciktiren hurmanın günlük 2-3 adet tüketilmesi uzmanlar tarafından önerilmektedir. Lif bakımından da çok zengin olan hurma, kabızlık ve hazımsızlığa çok iyi geldiği gibi Ramazan ayında oruç esnasında bozulan bağırsak işlevlerini yeniden düzenleme de oldukça etkilidir.
Peki, ‘Hurmanın faydaları nelerdir?’ Hurmanın sağlığa faydaları hakkında tüm detaylara yazımızın içeriğinden ulaşılabilir.
İçerik Başlıkları
Hurma Nedir?
Hurmanın adı Kur’an-ı Kerim’de çok sık geçmektedir. Palmiyegiller ailesine mensup olan hurmanın besleyici değeri çok yüksek olduğu içinde insanlar için en kıymetli meyvelerden biridir. Hurma ağaçları çok verimli olmakla birlikte bir tür palmiye olan bu ağaçların boyu ise 30 metreye kadar ulaşabilmektedir. Hurmanın sadece meyvesinden değil, yaprağından ve her yönünden istifade edilmektedir. Palmiyeyi andıran hurma ağaçlarında bağ şeklinde yetişen hurma, sıcak iklim koşullarında yetiştiği için dünyada Arabistan ile özdeşleşmiş bir tür meyvedir. Hurmanın taze hurma ve hurma kurusu olmak üzere iki tüketim şekli bulunmaktadır. Altın sarısı rengi ve pürüzsüz dış yüzeye sahip olan taze hurmadansa, ülkemizde kuru hurma daha fazla tüketilmektedir.
Hurmanın Faydaları Nelerdir?
Çağın hastalıklarına yakalanmayı engelleyen hurma, hayati besinler açısından çok zengin olduğu için potansiyel ideal besinler arasında yer alır. İçeriğinde protein, şeker, yağ ve lif barındıran hurma, A, C, B1 ve B2 vitaminleri bakımından da en zengin meyveler arasında olup, ayrıca 15 farklı minerali de içeriğinde barındırmaktadır. Dişlerin çürümesini engelleyen flor maddesini bol miktarda barındırarak diş sağlığını koruyan hurma, bağışıklık sistemini güçlendirici etkisiyle de birçok hastalıktan korumaktadır. Ayrıca vücutta kanserli hücre oluşumunu engelleyen selenyum minerali hurmada bol miktarda bulunmaktadır.
Sağlığı koruyan ve vücudu zinde tutan 10’u aşkın elementi içeriğinde barındırdığı için insanın sadece hurma ve su tüketerek uzun yıllar yaşayabileceği bilim adamları tarafından ifade edilmektedir. Bu konuyla ilgili yaptığı açıklamalarıyla tanınan V. H. W. Dowson, bir su bardağı süt ve bir adet hurmanın insanın günlük besin gereksinimini karşıladığını ifade etmektedir.
Hurmanın sağlığa faydaları ise şöyle sıralanabilir;
Kanserden Korur
Kansere karşı en etkili koruma sağlayan besinlerin başında hurma gelmektedir. Tam bir posa kaynağı olduğu için uzun süre tokluk hissi veren hurmanın içerdiği vitamin ve mineraller kanserle etkili bir şekilde mücadele etmektedir. Hurmayı bol tüketen Bedevi Araplar’da kanser ve kalp hastalıklarına çok az rastlanmaktadır. Hurmanın yüzde 6,5 -18’lik kısmını lif oluşturmaktadır. Lifli besinler ise özellikle göğüs, kolon ve rahim gibi kanserlere yakalanma riskini düşürmektedir. Hurmanın içeriğinde bol miktarda bulunan beta-karoten ise hücrelere saldıran molekülleri kontrol altına aldığı için kanserli hücre oluşumunu engellemektedir.
Bağışıklık Sistemini Kuvvetlendirir
Hurmanın içeriğinde yüksek miktarda antioksidan madde bulunmaktadır. Bu antioksidan maddeler ise vücudun genel sağlığını koruyarak vücudun genel işleyişini iyileştirmektedir. Hurmanın içeriğindeki antioksidan maddeler damar tıkanıklığını engellediği gibi kanseri engellemekte yaşlanma belirtilerini de geciktirmektedir. Diğer meyveler depolandığı zaman bozulmaya aşırı meyilli olsa da hurma soğuk ortamda muhafaza edildiği zaman içeriğindeki antioksidan maddelerin yoğunluğu artmaktadır.
Cilt Sağlığını ve Güzelliğini Korur
Cilt sağlığı ve güzelliği için hurma tüketilmesi ihmal edilmemelidir. Cildin güzel görünümündense sağlıklı olmasına daha fazla dikkat edilmelidir. Bunun içinde cilt sağlığını koruyan etkenlerin bilinmesi gerekmektedir. Yine potasyum minerali bakımından çok zengin olduğu için vücudun potasyum dengesini ayarlayarak tansiyonu düzenlemektedir.
Sinir Sistemini Korur
B1 ve B2 vitaminlerini bol miktarda barındıran hurma, bu sayede sinir sistemi sağlığını etkili bir şekilde korumaktadır. Organik bileşikler olan vitaminler, vücuttaki hücrelerde metabolik reaksiyonlar için olmazsa olmazdır. Vücut birçok vitamini üretemez veya üretmekte yetersiz kalır. Gün içerisinde tüketilecek 2-3 adet hurma, vücudun vitamin gereksiniminin karşılanmasına yardımcı olmaktadır.
Bedensel ve Zihinsel Yorgunluğa İyi Gelir
Günümüzün yoğun tempolu yaşantısında beden ve zihin yorgun düşmektedir. Gün boyu yorgun düşen bedeni ve zihni dinlendiren en iyi besinlerden biri olan hurma, vücuda yüksek miktarda enerji vermektedir.
İftarda Tüketilen Hurma Vücudu Dinlendirir
Ramazan aylarında iftar sofralarının baş tacı olan hurma, az miktarda tüketilirse gün boyu oruç esnasında yorgun düşen vücudu dinlendirmektedir.
Vücudun Kan Üretimini Artırır
Vücutta kan üretimini artırıcı etkiye sahiptir. Hemoglobin denilen protein akciğerlerdeki oksijeni vücuttaki bütün hücrelere taşımaktadır. Hurma ise bu protein bakımından en zengin besinler arasında yer almaktadır. Hücrelerin ürettiği karbondioksiti ise hücrelerde topladıktan sonra akciğerlere taşıyarak bu karbondioksiti nefes yoluyla akciğerlerden dışarı atmaktadır.
Kansızlığa İyi Gelir
Kansızlık problemine yani anemiye çok iyi gelen hurma vücuda çok iyi gelmektedir. Çeşitli sağlık problemlerinden dolayı vücudun sağlıklı kırmızı kan hücrelerini çok az üretmesi sonucu kansızlık rahatsızlığı görülmektedir. Hurma ise vücutta sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretilmesine yardımcı olarak kansızlığa çözüm olmaktadır.
Kemik Zayıflığını Engeller
Hurma, 7’den 70’e herkes tarafından güvenle tüketilebilecek bir besin maddesidir. Kemik zayıflığına çok iyi gelen hurma, kemikleri kuvvetlendirerek ileri yaşlarda görülebilecek kemik erimesi riskini azaltmaktadır.
Verem Tedavisini Destekler
Tüberküloz, toplumda ise verem olarak bilinen ve sadece bir mikrobun neden olduğu bu hastalıkta ölüm oranı çok yüksek olduğu için tedavi sürecinin zamanında başlaması çok önemlidir. Hurma ise verem hastalığında tedavi sürecini destekleyerek iyileşmeye ciddi katkı sağlamaktadır.
Böbrek Yetmezliğine İyi Gelir
Böbrek hastalıklarında tedavi sürecini desteklemenin ana kuralı sağlıklı beslenmektir. Bu nedenle böbrek hastalarının beslenme tarzlarını gözden geçirerek sağlıksız beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi gerekmektedir. Özellikle böbrek yetmezliğine hurma çok iyi gelmektedir.
Karaciğeri Güçlendirir
Karaciğerin işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi için tütün ve tütün mamulleri gibi zararlı alışkanlıkların bırakılması ve sağlıklı beslenmeye dikkat edilmesi yeterlidir. Karaciğer sağlığını destekleyen meyveler arasında hurmada yer almaktadır.
Anne Sütünü Artırır
Doğumun hemen ardından anne sütü çoğu zaman hemen gelmez. Anne sütü 1-3 gün içerisinde bebeğin anneyi yavaş yavaş emmesiyle anne sütü gelmeye başlar. Sütünün az olduğunu ve bebeğine yetmediğini düşünen anneler ise anne sütünü artıran hurmayı düzenli tüketmelidir.
Stresle Savaşır
İnsanlar, günlük yaşam içerisinde stresi artıran birçok olay veya faktörle karşılaşmaktadır. Stresin genellikle olumsuz bir durum olduğu düşünülse de bazı insanlarda motivasyonu artırdığı bilinmektedir. Yaşamlarının stresli olduğundan ve bunun da yaşam kalitesini düşürdüğünden şikayet edenler, stresi azaltan hurmayı düzenli tüketmeyi ihmal etmemelidir.
Balgamı Söküp Atar
Hurmanın etkili bir balgam söktürücü olduğu bilinmektedir. Aynı zamanda vücuttaki iltihabı da söküp atan hurma, bu iki özelliği sayesinde mukus birikimini azaltmakta ve nefes almayı rahatlatmaktadır.
Hafıza Kaybını Engeller
Hafıza kaybının engellenmesinde hurma oldukça etkilidir. Bağırsaklarda vitamin A türü Retinal’e dönüşebilen beta-karoten maddesi hurmanın içeriğinde bol miktarda bulunmaktadır. 1 adet hurmanın içeriğinde 15,6 mg beta-karoten vardır. Beta-karoten maddesini uzun süre ve düzenli kullanmak ise hafızayı güçlendirerek hafıza kaybını önlemektedir.
Kolesterole ve Damar Sertliğine İyi Gelir
Damar sertliği ve kolesterol çağımızın hastalığı olarak nitelendirilmektedir. Damar sertliğinin ve kolesterolün ilacı ise kan damarlarını yumuşatan hurmadır. Arap ülkelerinde hurma bol tüketildiği için kanser, kalp ve damar hastalıkları ile kanser hastalığına sık rastlanmamaktadır.
Hurma Kaç Kalori?
İçeriğinde doğal şeker barındıran hurma şekerli bir tada sahip olduğu için kan şekerini hızla yükseltmektedir. Bu nedenle iftar sofralarında ilk tüketilen besinlerin başında hurma gelmektedir. Vitamin deposu olan hurmanın besleyicilik değeri oldukça yüksektir.
Karbonhidrat, protein, lif ve yağ içeren hurma, selenyum, potasyum, demir, klor, kükürt ve daha çok sayıda mineral barındırmaktadır. Yine hurma A, B1, B2, B3, B6, B9, C, D, K vitaminleri bakımından en zengin besinlerden biridir. Peki, ‘İçeriğinde doğal şeker barındıran hurma kaç kalori? Hurmanın şeker içeriğinin yüksek olmasından dolayı kilo aldıran bir besin olduğu düşünülse de kan şekerini dengelediği için açlık hissini bastırmaktadır. Bu sayede de zayıflamaya yardımcı olmaktadır. İşte hurmanın merak edilen kalori değerleri;
- 20 gram 1 adet hurma 26 kalori içermektedir.
- 100 gram 1 porsiyon hurma 130 kalori içermektedir.
- Hurmanın kalori değerlerinin yüzde 53’ü karbonhidratlardan, yüzde 35’i yağlardan ve yüzde 12’si ise proteinlerden oluşmaktadır.
Besin Değeri (100 gram)
- Karbonhidrat – 18 gram
- Yağ – 5,25 gram
- Protein – 3,98 gram
- Lif – 3,5 gram
- Sodyum – 1,18 mg
- Potasyum – 126,77 mg
- Kalsiyum – 117,77 mg
- A vitamini – 29,55 iu
- C vitamini – 1,76 mg
- Demir minerali – 0,23 gram
Hurma Türleri Nelerdir?
Cennet meyvelerinden olan hurmanın farklı türleri bulunmaktadır. Hurma türlerinin özellikleri yetiştirildiği yörenin türlerine göre değişmektedir. Hurmanın türleri yetiştirildiği yörenin koşullarına göre değişmektedir. Dünyada en fazla bilinen hurma türleri ise şöyledir;
Arabistan kökenli hurmalar;
- Benli
- Hudri
- Safavi
- Mebrum
- Medjou
Kökeni Cezayir ve Tunus’a dayanan Deglet Noor adlı hurmasına tadını ise yarı kuru ve sakızlı kıvamı vermektedir.
İran kökenli hurmalar;
- İri ve siyah renkli Dayri hurması
- Aşırı tatlı Bahri hurması
- Etli ve yarı tatlı Emir Hac hurması
Ülkemizde en fazla tüketilen ve kökeni Medine’ye dayanan hurmalar ise;
Mabroom ve Mebrum olarak adlandırılan hurma türleridir.
Hurmanın Sağlığa Zararları Nelerdir?
Hurma bilinçli tüketildiği takdirde sağlıklı insanlara hiçbir zarar vermemektedir. Ancak hurmanın yapısında çok fazla şeker olduğu ve tatlı bir tada sahip olduğu için şeker hastalarının hurmayı aşırı tüketmesi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.
Fazla kilolu olanlar ve formunu korumak isteyenler ise hurma tüketirken kesinlikle ölçüyü kaçırmamalıdır. Çünkü hurma, kana çok hızlı karıştığından dolayı vücudu yağlandırmaktadır. Yani hurma kilo vermeyi her ne kadar desteklese de aşırı tüketimi halinde kilo alınması kaçınılmaz hale gelmektedir.
Hurma tüketirken ölçünün kaçırılması baş ağrısına neden olabilmektedir. Yine aşırı tüketimi dalağa zarar verebilmektedir. Hurmanın bilinçli tüketilmesi ise sağlık için en tehlikeli üç beyazdan biri olan şekere veda ettirmektedir.
Hurmanın tüketildiği esnada tadının çok şekerli olduğu fark edildiyse 1-2 taneden fazla tüketmemeye çok dikkat edilmelidir.
Hurma tükettikten sonra damakta oluşan tatlı hissini gidermek için en sağlıklı yöntem bol su içilmesidir. Ayrıca içeriğinde yüksek miktarda şeker barındırdığı için hurmayı ölçülü tüketmeye çok dikkat edilmelidir.
Hurma Hangi Koşullarda Saklanmalıdır?
Ülkemizde genellikle kuru haliyle tüketilen hurmanın saklama koşulları ise son derece basittir. Uzmanlar, yaz mevsiminin o bunaltıcı sıcaklarında hurmanın buzdolabının arka kısmında muhafaza edilmesini tavsiye etmektedir. Aşırı sıcak olmayan ortamlarda ise hurma hava almayacak şekilde sarılarak saklanabilir.
Yaş hurmanın saklanması ise kuru hurmaya göre çok daha zordur ve titizlik gerektirir. Çünkü taze hurma çürümeye meyillidir. Bu nedenle de özenle paketlendikten sonra derin dondurucuda muhafaza edilmelidir. Taze hurma, derin dondurucudan sadece tüketileceği kadar çıkarılmalıdır. Taze hurmayı temizlemek için suda yıkamaktansa, ıslak bir peçeteyle silinmesi daha doğrudur.
Hurma Nerelerde Kullanılır?
İnsanlar hurmayı genellikle kuru haliyle tüketse de hurmanın kullanım alanı oldukça geniştir. Hurmanın ağacından ve meyvesinden çıkarılan hurma yağı, alternatif tıpta çok sık kullanılmaktadır.
Hurma ağacından çıkarılan hurma suyu ya da hurma özü kür olarak da kullanılmakta olup, vücut için tam bir enerji kaynağıdır. Ayrıca çayı demlenerek tüketilen hurma yaprağı kadın hastalıklarının tedavisini desteklerken, hurma ağacının çiçeklerinden elde edilen polen ise kısırlığın tedavisinde en etkili doğal yöntemlerden birisidir.
Aç karnına tüketilen hurma pekmezi ve hurma şurubu da vücuda vitamin takviyesi yapmaktadır. Yine hurma çekirdeğinden elde edilen ve genellikle kahvesi yapılarak içilen hurma tozu da vücut için önemli bir vitamin takviyesidir.
Mutfakta pişen yemeklere aromatik bir lezzet katmak isteyenler ise hurma sirkesinden faydalanabilir. Kendisine has bir tada sahip olan hurma sirkesi, salata sosları yerine kullanılabilir. Hurmadan üretilen şekerinde oldukça lezzetli olduğu bilinmelidir.
