Bel bölgesinde görülen her türlü ağrı halk arasında bel ağrısı, tıp literatüründe ise lumbago olarak adlandırılmaktadır. Bel ağrısı toplum içerisinde o kadar yaygın rastlanan ve iş gücü kaybına neden olan rahatsızlıktır ki yetişkin insanların yüzde 80’ini etkiler. Aniden görülen keskin bir ağrıyla ya da donuk hafif bir ağrıyla ortaya çıkan bel ağrısı, hastaneye müracaatların en yaygın nedenleri arasındadır.

Bel ağrısı genellikle ağır nesnelerin kaldırılması sonucunda ya da zayıf vücut mekaniği yüzünden meydana gelen kas burkulmaları ya da zorlanmaların neden olduğu yaralanmanın bir sonucu olarak karşılaşılan bir sağlık problemidir. Bel ağrısının yırtılmış ya da fıtık haline gelmiş diskin, siyatiğin, artritin, omurilik kanserinin, böbrek ve omurga enfeksiyonlarının işareti olabileceği bilinmelidir.

Bel bölgesinin zorlanması sonucunda ortaya çıkan akut sırt ağrısına evde yapılan uygulamalar fayda ederken, bel ağrısının tedavisi ise tanısı konan ya da şüphelenilen belirli bir sebebe yönelik yapılan planlama ile yapılmaktadır. Bel ağrısının tedavisinde genellikle optimal sonuçlar elde edilmektedir.

Bel ağrısı toplumda sık karşılaşılan bir rahatsızlık olunca ‘Bel ağrısına ne iyi gelir?’ sorusunun araştıran insan sayısı bir hayli fazladır. Bizlerde sizler için bel ağrısının nedenlerini, belirtilerini, evde egzersiz yöntemlerini, bitkisel tedavi yöntemlerini ve bel fıtığı belirtilerini bir araya topladık.

Bel Ağrısı Neden Olur?

Lumbal bölgenin yani halk arasındaki deyimiyle bel bölgesinin belli işlevleri vardır. Hareket, belirli vücut dokularının korunması ve yapısal destek bu işlevler arasında bulunmaktadır. Bu bölgede yer alan omurga kemikleri, omurlar arasındaki diskler, omurganın etrafında bulunan bağlar, bel etrafında bulunan kaslar, karındaki iç organlar, bel bölgesini örten cilt ile omurilik ve sinirler bel ağrısına neden olabilen etkenler arasındadır. ‘Bel ağrısı neden olur?’ sorusunun yanıtı olabilecek en önemli nedenler ise sinirlerin tahriş olması, bel bölgesinin aşırı zorlanması, omurilik çıkışlı sinir köklerindeki problemler, eklem ve kemik sorunlarıdır.

Sinirlerin Tahriş Olması: Bel bölgesinde bulunan ve omurga çıkışlı olan sinirlerin, omuriliğin içerisinde bulunan köklerinden tutun da cilt yüzeyine kadar herhangi bir noktada mekanik basınçtan dolayı tahriş olma riski her zaman vardır. Sinirlerin tahriş olmasına neden olabilecek en önemli etkenler ise kemiklerde görülen sorunlar, zona enfeksiyonundan dolayı sinirlerin iltihaplanması ve disk hastalığıdır. Sinirlerin tahriş olması bel ağrısını tetikleyen nedenler arasında ön plana çıkabilmektedir.

Belin Zorlanması: Bel bölgesinde bulunan tendonların, bağların ya da kasların belin zorlanması sonucu gerilmesiyle yaralanmasıdır. Ayrıca bel bölgesinde bulunan yumuşak dokular gerilince ilgili yapılarda değişen oranlarda mikroskobik yırtılmalar görülebilir. Bel ağrısına neden olan en önemli etkenin belin zorlanması olduğu herkes tarafından kabul edilmektedir.

Kemiklerin Baskı Yapması: Herhangi bir durum bel bölgesinde bulunan omurların yer değiştirmesine ya da genişlemesine neden olursa, omurilik ve sinirler açısından boşluğu sınırlayıcı etki yapabilir.

Lomber Radikülopati: Bel bölgesindeki omurlar arasında bulunan diskler herhangi bir neden dolayı hasar görür ve bunun neticesinde sinirler tahriş olursa buna lomber radikülopati adı verilir. Diskin dış halkasında meydana gelen aşınma ya da yıpranma, travmatik yaralanmalar ya da her iki nedenden ötürü disk zarar görebilir.

Kemik ve Eklem Koşulları: Aşınma, yıpranma, eklem iltihabı, yaralanma ve doğumsal kusurlardan kaynaklanabilen kemik ve eklem koşulları, bel ağrısının nedenleri arasındadır. Bel ağrısında en fazla karşılaşılan doğumsal nedenler ise skolyoz ve spina bifidadır. Doğum kusurları arasında yer alan omurgada açıklık meydana gelmesine spina bifida, omurganın yan tarafa doğru eğri olmasına ise skolyoz adı verilmektedir. En fazla ise bel omurgası ile sakrum olarak adlandırılan kemiğin tepesini etkilemektedir.

Artrit: Spondiloartropatiler, bel ve kalça eklemlerinin sağlığını olumsuz etkileyen iltihabi artrit türleri arasındadır. Spondiloartropatiler içerisinde ise reiter rahatsızlığı yani reaktif artrit, psoriatik artrit, ankilozan spondilit ile inflamatuar bağırsak rahatsızlığı artriti yer almaktadır.

Kemik ve Eklemlerin Zarar Görmesi: Osteoporozu olan yaşı ilerlemiş insanların bel omurlarında ve sakrumda kırıklarla çok sık karşılaşılır. Bu durum uzun süreli kortizon ilaçları alanlarda sık görülür. Öyle ki ayakkabı bağcıklarını bağlamak için eğildikleri anda meydana gelen çok hafif fiziksel stres dahi kırıklara yol açabilmektedir.

Bel Ağrısı Belirtileri

İnternette en fazla araştırılan sağlık problemleri arasında bel ağrısı belirtileri de yer almaktadır. Bel ağrısında en sık görülen belirtiler ise şöyle sıralanabilir;

• Kasların ağrıması
• Hissedilen ağrının bacağa yayılması
• Ağrının bıçak saplanır gibi hissedilmesi
• İstirahat edildiği zaman ağrının geçmemesi
• Bir şeyin kaldırıldığı, ayakta durulduğu ve yürüyüş yapıldığı esnada ve eğilme durumlarında ağrının şiddetlenmesi

Hangi Semptomlarda Hekime Başvurulur?

Bel ağrılarının çoğunluğu evde tedavi edilebilen ve kişisel bakıma önem verilmesiyle birkaç hafta içerisinde iyileşebilen ağrılardır. Bel ağrısının ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olduğu durumlara çok nadir rastlanır. Bu nadir durumlardan birinden şüpheleniyorsanız bir hekime başvurmakta gecikmeyin. ‘Hangi semptomlarda hekime başvurulur?’ Sorusuna verilebilecek yanıtlar ise şöyle sıralanabilir;

• Bel ağrısı kişisel bakıma rağmen birkaç hafta içinde geçmediyse
• Travmanın ardından bel ağrısı yaşanıyorsa
• Bel ağrısına ateş eşlik ediyorsa,
• Bel ağrısının şiddeti istirahat edildiği halde geçmiyorsa
• Ağrı diz altına kadar vuruyorsa
• Ağrı bir ya da iki bacağa birden yayılım gösteriyorsa
• Bir ya da her iki bacakta halsizlik, uyuşma ve karıncalanma hissi varsa
• Bel ağrısının olduğu dönemde nedensiz kilo kaybı yaşanıyorsa

Bel Ağrısında Riskler Nelerdir

Bel ağrısı sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülebilen bir sağlık problemidir. Her rahatsızlıkta olduğu gibi bel ağrısına neden olabilecek risk faktörleri de vardır. Bel ağrısında risk faktörleri şöyle sıralanabilir;

Bel ağrısına neden olan en önemli risk faktörlerinden birisi yaştır. Bel ağrısı çoğunlukla 30 ve 40 yaşın üzerinde rastlanan bir sağlık problemidir.

Fiziksel aktivitenin yetersiz olması da ciddi risk faktörlerindendir. Özellikle bel ve karın bölgesindeki kasların zayıf olması, bel kaslarının fiziksel aktivite ile yeterince kullanılmaması bel ağrısının önemli nedenleri arasında gösterilmektedir.

Diğer bir önemli risk faktörü de aşırı kilodur. Vücut ağırlığının fazla olması bel bölgesine aşırı baskı uygulayarak bel ağrısına neden olabilmektedir.

Bacaklar yerine belin kullanılması suretiyle yapılan yanlış kaldırma tekniği de bel ağrısı için ciddi bir risktir.

Bazı kanser türleri ve artritlerde bel ağrısı için risk faktörü oluşturabilmektedir.

Omurgadaki disklerde kan dolaşımını azaltan sigara ve tütün kullanımı da bel ağrısı için ciddi bir risktir. Ayrıca sigara içilmesi bel ağrısının iyileşme sürecini uzatır. Yine sigaranın neden olduğu kronik öksürük, disk içerisindeki basıncın artmasına neden olur.

Depresyon ve anksiyete yatkınlığı gibi psikolojik problemlerde bel ağrısında risk faktörleri arasındadır.

Bel Ağrısına Ne İyi Gelir Evde Egzersiz ile Tedavi

Bel bölgesinde hissedilen ağrıyı azaltmanın en iyi yöntemlerinden birisi de bel bölgesinde bulunan kasların gevşetilmesidir. Bu kasları gevşetmek için bel ağrısına evde egzersiz ile tedavi yöntemlerinden yararlanabilirsiniz. Ayrıca bu egzersizler sayesinde sırt kasları daha esnek ve güçlü hale gelir. Bu egzersizlerin düzenli yapılması omurga kaslarını güçlendirmenin yanı sıra hatalı postürü düzelterek dik bir duruş sağlar.

Bel Ağrısına İyi Gelen Egzersiz 1

Pozisyon: Ayaklar omuz hizasında açılarak sol el havaya kaldırılır. Sağ el ise bel kısmına konur.

Hareket: Sağ tarafa doğru yavaşça eğilerek vücut gerdirilir. Bu pozisyon üç saniye kadar korunur. Daha sonra aynı harekete sol tarafla devam edilir. Bu hareket 10 defa ve 5 set olarak yenilenmelidir. Bu hareketi mümkün olduğunca yavaş ritimde yapmaya özen gösterin. Bu egzersiz ile sırt ve bel bölgesinde bulunan kaslardaki baskı azalır ve bu sayede kaslar gevşer.

Bel Ağrısına İyi Gelen Egzersiz 2

Pozisyon: Sırt üstü uzandıktan sonra bel boşluğu bırakmayacak şekilde rahat bir pozisyon alınır.

Hareket: Bir diz göğse gelecek şekilde kendine doğru çekildikten sonra 20’ye kadar sayılır. Daha sonra diğer diz için aynı işlem uygulanır. Bu egzersiz yapıldıktan sonra sırt ve bel bölgesindeki kaslar esneyecektir. Bu egzersiz her bacak için 5 defa yenilenebilir. Sayılan sayıyı egzersizi yaptıkça artırmanızda bir sakınca yoktur.

Bel Ağrısına İyi Gelen Egzersiz 3

Pozisyon: Sırtüstü yere uzandıktan sonra başın altına bir yastık alınır. Dizler bükülü halde birbirine yapıştırılır. Arzuya göre dizlerin arasına küçük bir top ya da yastık alınabilir. Eller ise iki yana uzatılır.

Hareket: Dizler sağ tarafa çevrilir ve kalçalarda aynı yöne döndürülür. Bu pozisyonda iki saniye kadar beklenir. Daha sonra aynı hareket sol taraf içinde uygulanır. 10 defa ve 5 set halinde bu egzersiz yenilenebilir. Bu egzersiz omurgayı esneteceğinden sırt ve bel ağrıları hafifler.

Bel Ağrısına İyi Gelen Egzersiz 4

Pozisyon: Yüz üstü emekleme pozisyonu alınır. Bel kalça seviyesinde, baş ise önde tutulur.

Hareket: Doğal duruş hiçbir şekilde bozulmadan kalça ayaklara değene kadar yavaşça geriye doğru gidilir. Üç saniye kadar sırt gerili tutulur ve ilk pozisyona geri dönülür. Dizlerinde sağlık problemi olanlar fazla esnemese de olur. Bu egzersiz sayesinde sırt kasları ve omurga gevşeyecektir.

Bel Ağrısı Nasıl Geçer?

Hafif ya da şiddetli görülebilen bel ağrısı küçük bir alanda ortaya çıkabileceği gibi geniş bir alanda da görülebilir. Bu ağrılara kas spazmları da eşlik edebilir. Özellikle diz altına kadar uzanan, karıncalanma ve uyuşma belirtileri gösteren ağrılarda ‘Bel ağrısı nasıl geçer?’ sorusunun yanıtı çok araştırılmaktadır.

• Bel ağrısını hafifleten en iyi aktiviteler arasında yürüyüş, yüzme, yoga ya da hafif egzersizler yer almaktadır. Yine belin zorlanmaması koşuluyla spor yapılması gergin olan kasları gevşeteceği gibi doğal ağrı kesici olan endorfin salınımı için beyni uyarır.
• Bel ağrısının olduğu bölgeye ilk 24-48 saat içerisinde 5 ila 10 dakika kadar soğuk kompres uygulanır.
• Klima ve cereyan gibi rüzgarlı ortamlardan uzak durulmalıdır.
• Oturulduğunda beldeki kavisi destekleyecek özel bir yastık kullanılabilir.
• Uzun süre aynı pozisyonda oturmaktan kaçınmak gerekir.
• Doğru bir duruş tekniği bel kasları üzerindeki stresin azaltılmasında etkilidir.
• Yerden bir şey alınacağı zaman eğilerek değil, çömelerek alınmalıdır.
• Yaylı ortopedik yatakta yatılmalıdır.
• Gece yatmadan önce ilk iş yatağın kenarına oturmak olmalıdır. Kollardan destek alındıktan sonra sırt üstü dönülmelidir. Yataktan kalkılacağı zaman kollardan destek alınarak kalkılmalı ve ilk önce yatağın içerisinde oturulmalı daha sonra ayağa kalkılmalıdır.
• Bel ağrısına yakalanmamak ya da var olan ağrıyı hafifletmek istiyorsanız belinizi düz tutun, kesinlikle bükülmeyin, bükülmek mecburiyetindeyseniz sadece dizlerden bükülün.
• Öne doğru eğilerek ayak parmaklarına dokunma, kobra ve çocuk duruşu gibi germe hareketlerinin de bel ağrısına iyi geldiği belirtilmektedir.

Bel Ağrısına Bitkisel Tedavi

Her sağlık probleminde olduğu gibi bel ağrısı çekenlerde bel ağrısına bitkisel tedavi yöntemlerinden yararlanmak isterler. Peki, bel ağrısının bitkisel tedavisi var mı? Bu sorunun yanıtını sizler için araştırarak bitkisel tedavi yöntemlerini yazdık.

Papatya Çayı: Kasları gevşetme özelliği olan papatya çayı bel ağrısının giderilmesinde oldukça etkilidir. Bir bardak sıcak suya 5-6 adet papatya bitkisi ilave ederek içerseniz kaslarınız gevşeyecek ve ağrınız hafifleyecektir.

Zencefil: Zencefilin içeriğinde anti-inflamatuar adlı madde bulunmaktadır. Bu maddede bel ağrısının giderilmesinde oldukça etkilidir. Zencefil kökleri sıcak bir kompres haline getirildikten sonra ağrı hissedilen bölgeye birkaç dakika sürülerek masaj yapılır. Bunun haricinde zencefil yağını ağrıyan bölgeye sürmekte ağrıyı hafifletir.

Lahana Yaprakları: Çok eski tarihlerden bu tarafa doğal bir ağrı kesici olan lahana yaprakları ağrıyı dindirmek için kullanılmaktadır. Birçok ağrının dinmesinde etkili olan lahana yaprakları bel ağrısını da mucizevi bir şekilde kesmektedir. Bir tencere suyun içerisine birkaç adet lahana yaprağı atarak kaynattıktan sonra lahana yapraklarının suyunu süzerek bir tülbente sarıp kompres şeklinde uygulayın. Bu uygulamanın yarım saat kadar yapılması ağrının kesilmesi için yeterli olacaktır.

Bir diğer yöntemde lahana yapraklarını doğradıktan sonra yarım bardak sütün içerisine koyarak kaynatın. 10 dakika sonra macun kıvamı alacaktır. Bu macun ağrıyan bölgeye sürülerek yarım saat bekletilir. Bu yöntemin haftada 3 defa uygulanmasında bir sakınca yoktur.

Hindistan Cevizi Yağı: Hindistan cevizinin içeriğindeki yağlı asitler ve iltihap engelleyici özelliği bel ağrısının dinmesinde çok etkilidir. Bağ dokularını rahatlattığı gibi kas ağrılarının hafiflemesinde etkilidir. 2 yemek kaşığı Hindistan cevizi yağı ısıtıldıktan sonra ılıtılır ve ağrı olan bölgeye bu yağ ile 10 dakika masaj yapılır. Cilt yağı emdikten sonra ılık suyla masaj yapılan bölge yıkanabilir.

Hint Yağı: Diz ağrılarına ve eklem ağrılarına çok iyi gelen ve eski dönemlerden beri kullanılan Hint yağı, bel ağrısının hafiflemesi içinde kullanılabilir. Doğal ağrı kesici özelliği olan Hint yağından iki yemek kaşığı ısıtılarak ılıtılmasının ardından ağrıya bölgeye sürülerek 5 dakika masaj yapılır. Cilt yağı emdikten sonra ılık suyla masaj yapılan bölge yıkanabilir.

Bel Fıtığı Belirtileri

Bel bölgesindeki disklerin taşması ve disk kayması neticesinde ortaya çıkan sağlık problemine bel fıtığı denilmektedir. Bel fıtığı travmalar sonucunda da görülebilmektedir. Ortopedik rahatsızlıklar içerisinde yer alan bel fıtığı, hareket kabiliyetini engelleyici ciddi bir sağlık problemidir. Bel fıtığı belirtileri arasında birçok faktör vardır. Bu faktörlerden önce bel fıtığına neden etkenleri ve dikkat edilmesi gerekenleri inceleyelim.

Bel fıtığına neden olan etkenler ise şöyle sıralanabilir;

• Hareketsiz yaşam tarzı ve aşırı kilo
• Ani hareketler yapılması
• Vücudun sıvı kaybetmesine yol açan sigaranın içilmesi
• Yaralanmalar
• Masa başında çalışanlar
• Şoförlük yapanlar
• Hamilelik

Bel fıtığı olan insanların dikkat etmesi gerekenler ise şöyle sıralanabilir;

• Yukarıya doğru kesinlikle uzanılmamalı
• Ani hareket yapmamaya çok dikkat edilmeli
• Kaldırılan nesnelerin ağırlığı dikkate alınarak ağır kaldırmaktan kaçınılmalı
• Beli zorlamayacak hafif sporlar tercih edilmeli
• Aynı pozisyonda uzun süre kalmamaya dikkat edilmeli
• Omurganın zorlanmasına veya zedelenmesine neden olacak hareketlerden kaçınmalı
• Eğilme esnasında dizler kırılmalı
• Kilo kontrol edilmeli ve kesinlikle kilo alınmamalı
• Ayakta fazla durmamaya özen gösterilmeli
• Yatarken sırt üstü uzanılmalı
• Otururken dik pozisyonda olmalı ve bele destek verilmeli
• El çantasındansa sırt çantası kullanılarak yük vücuda eşit dağıtılmalı

Bel fıtığı belirtileri ise şöyle sıralanabilir;

• Kol ve baca bölgesinde ağrı hissedilmesi
• Kasların zayıflaması
• Bel fıtığının etki ettiği sinirlerin olduğu bölgenin uyuşması ve karıncalanması
• Yürümede güçlük çekme
• Ayak parmaklarının ucunda duramama
• Hareket kabiliyetinde fark edilir kısıtlama
• Belin, kalçanın ve bacakların ağrıması
• Oturmada ve kalkmada zorluk yaşama
• Çabuk yorgunluk hissi
• İdrarın tutulamaması