Hayvansal ve bitkisel besinlerden alabileceğimiz A vitamini bağışıklık sistemini kuvvetlendirir ve sağlıklı yaşam için temel vitaminleri barındırır. Dişlerin, diş etlerinin ve kemiklerin sağlıklı bir şekilde gelişmesi ile üreme ve büyümenin gerçekleşmesi için vücudun sentezleyemediği A vitamininin dışarıdan alınması şarttır.
İçeriğinde çok sayıda vitamin ve mineral barındıran, yağda eriyen bir vitamin olan A vitamini faydaları arasında özellikle kış mevsiminde oldukça yaygın olan enfeksiyonlara karşı vücut direncini artırması, göz bozukluklarının tedavisinde ve gece körlüğünde etkili olması ve bazı kanser türleriyle savaşması da yer alıyor.
A vitamini faydalarını her yönü ile araştırdık ve sizler için derledik.
İçerik Başlıkları
A Vitamini Nedir?
Yüzde 90’ını karaciğerin, yüzde 10’unu ise diğer dokuların depoladığı A vitamini tarihte bulunan ilk vitamin olarak kayıtlara geçmiştir. Vücutta hormona benzer bir etki gösteren A vitamini, büyüme ve gelişmenin gerçekleşmesi için temel vitaminlerden biri olarak kabul edilir. Farklı formlarda da olabilen bu vitaminin büyümeye olan etkisi 1913 yılında, kimyasal yapısı ise 1930 yılında uzmanlar tarafından kabul görmüştür.
Sebze ve meyvelerin içeriğinde bulunan provitamin A, vücut gereksinim duyduğu takdirde A vitaminine dönüştürülerek vücudun ihtiyacı karşılanır. A vitamininin aşırı dozda alınmasının toksisite etkisi ise bulunmuyor. Beta karoten bitkilerin içeriğinde bol miktarda bulunan A vitamininin kanda aktif olan formuna retinol denilmektedir. Vücut tarafından depolanması ise retinil palmitat şeklindedir.
İnsanlar tarafından sıkça sorgulanan ‘A vitamini nedir?’ sorusu için özetle vücudun fonksiyonlarını yerine getirmesi, ciltten göze ve hayati organlara kadar birçok sağlık probleminin önlenmesi için vücutta yeterince bulunması gereken bir vitamin olduğu söylenebilir.
A Vitamini Faydaları
Karaciğer tarafından depolanan, akciğer, böbrek ve kalp gibi hayati organların yanı sıra diğer organlarında normal oluşumunu ve korunmasını destekleyen, hücreler arasında iletişimi sağladığı gibi hücrelerin büyümesine ve farklılaşmasına ciddi katkı sağlayan A vitamini faydaları ile yaşamın devam etmesi için olmazsa olmaz vitaminlerdendir. A vitamininin sağlığa faydaları ise şöyle sıralanabilir;
- Embriyonun büyümesini ve gelişmesini sağlayan hücrelerin üremesine ciddi katkı sağlar.
- A vitamini vücuda düzenli bir şekilde alınırsa ilerleyen yaşlarda sık görülen sağlık sorunlarından olan görme problemlerini engeller.
- Gece körlüğünü engellediği gibi görme bozukluklarının tedavisine destek verir. Göz sağlığının korunmasında da önemli etkisi vardır.
- A vitamininin içeriğindeki antioksidanlar vücuttaki toksinleri ve fazla suyu hızla dışarı atar. Vücudun daha fazla antikor ve akyuvar üretmesini sağlayarak ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek enfeksiyonlara karşı çok ciddi koruma sağlar.
- Cilt lekelerinin tedavisine destek vermesinin yanı sıra ciltte sivilce oluşmasını önler. Antioksidan etkisiyle cilt dokularını yenileyerek cildin pürüzsüz ve daha canlı görünmesini sağlar.
- Sindirim sistemi problemleriyle etkili bir şekilde mücadele ettiği gibi ülser ve gastritin engellenmesinde de etkilidir.
A Vitamini Ne İşe Yarar?
A vitamininin insan vücudundaki işlevlerini öğrenmek isteyen insanlar, ‘A vitamini ne işe yarar?’ sorusunu internetten sorgulatarak bilgi edinmeye çalışmaktadır. A vitamininin insan vücudunda ne işe yaradığını birlikte inceleyelim.
- Soğuk algınlığı, grip ve nezle gibi enfeksiyonlara karşı çok ciddi koruma sağlamasının yanı sıra mesane, mukus ve akciğer enfeksiyonları esnasında gelişme ihtimali çok yüksek olan iltihaplanmalardan vücudu korur.
- İçeriğindeki antioksidanlar ile serbest radikallerin vücuda verebileceği zararlara karşı çok ciddi koruma sağlar.
- Böbrek rahatsızlıklarına ve göz sorunlarına karşı vermiş olduğu mücadele oldukça etkilidir. Yine bağışıklık sisteminin işlevini yerine getirmesini sağlayarak cilt, doku ve organların işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesini sağlar.
- Vücudun yağ depolamasında önemli bir yardımcıdır. İçeriğinde barındırdığı antioksidanlar hücreleri oksidasyondan koruyarak vücutta kanserli hücrelerin oluşmasını önler.
- Cildin ve vücudun yaşlanmasını geciktirdiği gibi proteinlerin vücut tarafından kullanılabilmesi için temel vitamindir.
- Vücutta yeni hücreler oluşmasına ciddi katkı veren A vitamini doku, organ ve hücrelerin onarım ve bakımında da etkilidir. Ayrıca diş ve kemik gelişimini de destekler.
A Vitamini Cilde Faydaları
Cildin oluşumunda, gelişiminde önemli görevler üstlenen ve cilt sağlığı için temel vitaminlerden biri olan A vitamini cilde faydaları şöyle sıralanabilir;
- Komedon oluşmasına karşı etkili bir mücadele veren A vitamini, ciltteki yağ fonksiyonlarını dengeleyici özelliğe sahiptir.
- Aşırı kuru ve hassas ciltlerde görülen pullanmaları engeller. Ayrıca burun üstünde ve kaş çevresinde görülen ve kış egzaması olarak adlandırılan kuruluğa kısa süre içerisinde son verir.
- Cildin doğal yollardan kolajen üretmesini sağlar.
- Sertleşmiş ve elastikiyetini tamamen yitirmiş olan olgun atrofi ciltlerde cilt dokusunun yumuşamasını ciddi anlamda destekler.
- Cildi gençleştiren A vitamini cilt kırışıklıklarını engellediği gibi ciltteki lekeleri yok eder.
A Vitamini Nelerde Var?
Hayvansal besinlerin içeriğinde bol miktarda bulunan A vitaminini bitkisel besinlerde bol miktarda barındırmaktadır. A vitamini insan yaşamı için hayati bir vitamin olunca insanlarda doğal olarak oluşan merak sonucu ‘A vitamini nelerde var?’ sorusunun yanıtı çok araştırılmaktadır. İşte A vitaminini içeriğinde barındıran besinlerin listesi;
A Vitamini İçeren Meyveler
- Karpuz
- Kavun
- Şeftali
- Kuru kayısı
- Kayısı
- Elma
- Mango
- Greyfurt
- Nektarin
- Mandalina
A Vitamini İçeren Sebzeler
- Maydanoz
- Taze fasulye
- Havuç
- Ispanak
- Domates
- Bezelye
- Mercimek
- Kabak
- Brokoli
- Pırasa
- Şalgam
- Pazı
- Tatlı patates
- Biber
A Vitamini İçeren Hayvansal Besinler
- Tuna balığı
- Karides
- Sardalya
- Somon
- Uskumru
- Havyar
- Alabalık
- Tereyağı
- Keçi peyniri
- Peynir
- Yoğurt
- Süt
- Haşlanmış yumurta
- Sakatat
- Tavuk eti
- Karaciğer sosis
- Sığır karaciğeri
- Kuzu karaciğeri
A Vitamini Eksikliği ve Belirtileri
Günlük yaşantımız içerisinde tükettiğimiz besinlerin çoğu A vitamini içermektedir. A vitamini eksikliği toplumda çok sık karşılaşılan bir sağlık problemi olmamasına rağmen A vitamini eksikliği ve belirtileri hususuna da değinmeden geçmek istemedik. Genellikle vücuttaki bir hastalık neticesinde ya da herhangi bir nedenden dolayı özel beslenme gerektiren durumlarda görülebilen A vitamini eksikliği ve belirtileri şunlardır;
- Tıpta Xerophtalmia olarak adlandırılan göz kuruluğu
- Gözün ışık değişimlerine karşı tepkisinin yavaş olması
- Korneanın zarar görmesi
- Zayıf ışıkta görmede güçlük çekme
- Gece körlüğü
- Anne sütünü yeterince alamayan bebeklerdeki kronik ishal
- Cildin aşırı kuruması ve pullanması
- İdrar yolu enfeksiyonlarının sık görülmesi
- Orta kulak, göz, burun, akciğer ve sinüs enfeksiyonlarının sık görülmesi
- Kemiklerin deforme olması
- Göz altında ortaya çıkan lekelenmeler
- Diş ve diş eti hastalıkları
- A vitamini eksikliği hamilelik sürecinde olan ve bebeğini emziren kadınlar ile bebeklik çağındaki çocuklarda çok sık rastlanan bir problemdir. Bunun temel nedeni ise vücudun A vitaminine olan gereksiniminin artmasıdır.
A vitamini vücut tarafından depolanabilen bir vitamin olduğu için eksikliği ve belirtileri hemen kendisini göstermeyebilir. Vücutta A vitamini eksildiği zaman karaciğer tarafından takviye yapılır. A vitamini eksikliğinde içeriğinde bol miktarda A vitamini barındıran besinlerin tüketimine ağırlık verilmelidir. Bunun haricinde A vitamini hapı, A vitamini kapsülü ve A vitamini serum ile vücuda takviye yapılabilir.
A Vitamini Fazlalığı
Aşırı doz A vitamini alınması ile beslenme arasında herhangi bir ilişki yoktur. Vücutta A vitaminine aşırı rastlanmasının temel nedenleri A vitamini ampul, A vitamini tableti ve A vitamini kremi ile vücuda takviye yapılmasıdır.
A vitamininin aşırı dozda alınması halinde kemiklerin zayıflaması, karaciğerin işlevlerinde bozulma, doğum kusurları ve anomaliler gibi yan etkilere rastlanır.
Vücutta A vitamini fazlalığı belirtileri ise adet düzensizliği, baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, kemik ve eklemlerde ağrı, isteksizlik, kusma, ishal, mide bulantısı, ciltte pul pul dökülmeler ve kaşınmadır.
Hamilelik sürecinde vücutta yeterli miktarda A vitamininin olması bebeğin göz, kalp, bacak ve kulak gibi organlarının gelişmesine ciddi katkı sağlar. Hamilelik sürecinde vücutta aşırı dozda A vitamini olursa bebeğin akciğer, göz, kalp ve kafatası gelişimi olumsuz etkilendiğinden doğuma bağlı anomaliler görülebilir.
