Eklem hareket açıklığı, tıp dilinde ROM olarak bilinmekte ve belirli bir eklemden hareket miktarının ölçümü anlamına gelmektedir. Bu ölçüm genel olarak bir fizik tedavi değerlendirmesi esnasında yapılmaktadır. Fizyoterapistler ganyometre olarak adlandırılan bir aletle birlikte eklem hareket açıklığı ölçümünü gerçekleştirmektedir.
Sonuç olarak pasif eklem hareket açıklığı, aktif-yardımcı eklem hareket açıklığı, aktif eklem hareket açıklığı sonuçlarından birine ulaşmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre de farklı rom egzersizi uygulanır ya da önerilir. Bu egzersizlerle birlikte eklem hareket açıklığı normal bir seviyeye ulaşmaya çalışır. Bu durumda kişinin rahat bir şekilde hareket etmesi ve bununla birlikte yaşam kalitesinin artış göstermesi hedeflenir.
Peki, eklem hareket açıklığı egzersizleri nelerdir? Rom egzersiz nelerdir? Üç çeşit eklem açıklığı olmasından dolayı bunlara göre hazırlanmış üç farklı egzersiz çeşidi bulunmaktadır.
ROM Eklem Hareket Açıklığı
Bu egzersizler genel olarak cerrahi ya da yaralanma sonrasında ilk iyileşme aşamasında kullanılır. Bu egzersizde kısıtlanmamış alan boyunca vücut parçası, tümüyle dışarıdan uygulanan bir kuvvetle birlikte hareket ettirir. Kısacası istemli bir kas kasılması söz konusu değildir. Hareket için gerekli olan dış kuvvet bir kişi, makine ya da yer çekimiyle uygulanmakta olabilir. Pasif eklem hareket açıklığı egzersizlerinin faydaları ise aşağıdaki gibidir:
- Eklem ve bağ dokusunun hareketliliğini sağlar.
- Kasların hareket açıklığını tamamlayamaması sorununu minimuma indirir.
- Kasların elastikiyetini korur ve destek olur.
- Yaralanma ya da cerrahi sonrasında iyileşme sürecine yardımcıdır.
- Kişinin hareket farkındalığının korunmasına yardımcıdır.
Aktif ve Aktif – Yardım Eklem Hareket Açıklığı
Aktif eklem hareket açıklığı egzersiz çeşidinde, kısıtlanmayan alan boyunca hareket, eklemi geçen kasın kasılmasıyla birlikte gerçekleştirilmektedir. Bu egzersizler genel olarak yaralanma ya da ameliyat sonrasında bağımsız olarak hareket edebildiğinizde kullanılmaktadır.
Aktif-yardımcı egzersiz çeşidinde ise hareket ettirici kaslar hareketi tamamlama konusunda yetersiz olmasından dolayı hareket elle ya da makine gibi dışsal kuvvet yardımıyla birlikte gerçekleşir. Bu egzersizler genel olarak bazı iyileşmeler oluşturduğundan ve kas kasılması, yaralanma ya da ameliyatlardan sonra kullanılmaktadır.
Aktif ve aktif – yardımcı eklem egzersizlerinin faydaları aşağıdaki gibidir:
- İlgili kasın kasılabilirliğinin ve esnekliğinin sürdürülmesini sağlar.
- Kemik ve eklem bütünlüğü bakımından uyumludur.
- Dolaşımı arttırır ve derin toplardamarlarda ortaya çıkabilecek kan pıhtılarının önüne geçer.
- Fonksiyonel aktiviteler bakımından koordinasyon ve motor yetenekleri geliştirmektedir.
- Kasılan kasların duysal geribildirim alınmasını sağlar.
Kişinin hangi eklem hareket açıklığı egzersiz çeşidine ihtiyaç duyduğunu bir fizyoterapist belirleyebilir. Bu sebeple de yaralı ya da ameliyat olmuş olan kişilerin bu egzersizler için öncesinde fizyoterapistlerine başvurmaları önerilir. Kişiye doğru bir egzersiz çeşidi uygulanmasıyla birlikte normal eklem hareket açıklığına ve maksimum hareketliliğe güvenli ve hızlı bir şekilde ulaşması mümkündür.
