Aşil tendonu; alt bacağın arka kısmında bulunan ve baldır kasını topuk kemiğine bağlamakta olan vücudumuzun en büyük tendonlarından biridir. Oldukça büyük bir yüke karşı koyabilmekte olan bu tendon, zorlanma sonucunda zedelenmeler veya kopma gibi durumların oluşması söz konusu olabilmektedir. Aşil tendonunun kopması ayak ve ayak bileği fonksiyonlarında ciddi bir kayıp yaşanmasına sebep olmasından dolayı tedavi gerektiren durumlardan biridir. Peki, aşil tendonu nedir ve aşil tendonu yaralanmaları belirtileri nelerdir hep birlikte detayları inceleyelim.
İçerik Başlıkları
Aşil Tendonu Nedir
Kasları kemiklere bağlamakta olan lifli bağ dokusuna sahip olan tendonlar, büyük gerilmeler ile dayanıklı, oldukça güçlü yapılara sahiptir. Kas ve kemiklerden oluşmaktadır ve vücudun taşıyıcı sistemini sabit tutmak için etki gösterir, zorlanma ve aşırı kullanım sonrasında zarar görmekte olan veya kopabilen dokulardan biridir.
Dokuların en büyük kısmı ise topuk kemiğini baldır kısmına bağlamakta olan aşil tendondur. Bu tendon çeşidi ismini vücuttaki tek zayıf kısım olan topuğun arka kısmı ve efsanelerde anlatılmakta olan Aşil isimli Yunan tanrısından almıştır.
Aşil tendonunun temel işlevi ayağın aşağı doğru bükülmesidir. Bu tendon, yürüme esnasında gerçekleşmekte olan ayağın itme hareketini ve parmak ucunda yükselme hareketini kontrolünü sağlamaktadır. Tüm ayak ve ayak bileği hareketleri, yürüme fonksiyonunun bir bütünü olan aşil tendonu tarafından kontrolü sağlanmaktadır.
Aşil Tendonu Nasıl Kopar
Aşil tendonu kopması bacağın arka kısmında yer alan baldır kasının topuk kemiğiyle bağlantılı olan tendonun kısmi olarak veya tamamen yırtılması sonucunda meydana gelen bir durumdur. Çoğunluk olarak sporcularda ortaya çıktığı düşünülse de ani bir zorlanma sonrasında veya aşırı esneme sonucunda da yaş ve cinsiyet farketmeden her bireyin başına gelebilen bir durumdur. Aşil tendonun kopmuş olduğu durumlarda kişi, ayak bileği arakasında şiddetli bir ses duyabilmektedir, ayrıca ani ve şiddetli bir acı hissiyatı yaşayabilmektedir. Bu kopma sonrasında kişi yürüme ve bileğini hareket ettirmekte zorluk çekebilmektedir. Kopmanın çeşidine bağlı olarak cerrahi müdahale de gerekli olabilmektedir.
Kopmalar genel olarak topuk kemiğinin 6 cm üzerindeki bölgede meydana gelir. Tendon kanlanmasının bu kısımda daha az olması durumunda bu kısımda daha fazla kopma meydana gelir ve iyileşme süresi daha uzun sürelidir. Aşil tendon kopma nedenleri ise aşağıdaki gibidir:
- Düşme,
- Yürüyüş esnasında ayağın çukura girmesi,
- Yoğun ve zıplama hareketlerini içermekte olan antrenmanlar esnasında aşil tendonun aşırı veya sürekli olarak zorlanması.
Aşil Tendonu Yaralanması Risk Grupları Nelerdir
Genel olarak tendon kopmalarında, sporcuların en önemli risk grubunu oluşturduğunu belirtebiliriz. Fakat aşil tendonun kopması birçok kişinin başına gelebilecek bir durum olduğunu da söyleyebiliriz. Yaş, cinsiyet, kişinin yapmış olduğu egzersiz ve sporlar, kullanımı sağlanan ilaçlar, sigara ve obezite gibi risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Kadınlara göre erkeklerde daha sık meydana gelen aşil tendonu yırtılması genellikle 30 ila 40 yaş aralığındaki kişilerde ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte koşu, atlama, zıplama ve ani durmaların olduğu sporlar ile ilgilenmekte olan sporcularda da bu durumla sık sık karşılaştığını belirtmemiz mümkündür. Bazı antibiyotikler de aşil tendonun zayıflamasına sebep olmaktadır.
Aşil Tendonu Yaralanmaları Belirtileri Nelerdir
Aşil tendonu kopmasında baldır kısmında oluşan ağrı, bilek kısmında ağrı ve şişkinlik, bileğin bükülmesini zorlaştırır ve yürümeyi zorlaştırır. Aşil tendonu zarar görmekte olan ayağın üzerinde durmada zorluk gibi belirtiler meydana gelir. Oldukça nadir bir durum olsa da aşil tendonu yaralanmaları belirti veremeyebilmektedir. Spor esnasında tendon zedelenmesi veya ayak burkulması ortaya çıkan durumlarda, acı ve ağrı hissiyatının içerisinde hafiflemesini, bölgedeki şişkinlik ve yürümede zorluk gibi belirtilerin ortaya çıkması durumunda zaman kaybı olmadan bir doktora başvurulmasını önerilmektedir.
Aşil Tendonu Tanısı Nasıl Konulur
Aşil tendonu kopması sonucunda ağrının ortaya çıktığı ve diğer belirtilerin şiddetine bağlı olarak acil servise başvurulması veya ortopediste görünülmesi gerekmektedir. Doktor kontrolünde bölgenin şişkinlik, ödem, alt bacak kaslarında hassasiyetin ve tendonda dışarıdan hissedilmekte olan bir boşluğun olup olmadığının kontrolü sağlanır. Ayrıca doktor, kişinin baldır kaslarını sıkmasıyla ayağın pasif olarak kendiliğinde kasılıp kasılmadığının kontrolünü sağlar. Bu kasılmanın gerçekleşmemesi durumunda tendonda bir yırtığın olduğunda şüphelenebilmektedir. Tanı ultrason veya MR ile konulmaktadır. Böylece, kopmanın yeri ve tendonun kısmen mi ya da tamamen mi zendelendiğinin tespiti gerçekleştirilir. Elde edilen sonuçlara göre tedavi planlaması oluşturulur.
Aşil Tendonu Nasıl Tedavi Edilir
Birçok yaralanmada olmasıyla birlikte, tedavi ve iyileşme sürecinde kişinin yaşı, aktivite durumu ve kilosuna bağlı olarak değişim gösterebilmektedir. Genç ve profesyonel sporcularda tendonun eski haline çevirilmesi açısından operasyon önerilmesiyle birlikte ileriki yaşlardaki kişilerin ya da ameliyat için ciddi bir risk altında olan hastaların tendonun kendiliğinde iyileşmesi açısından konservatif tedavi uygulanmaktadır.
