İçerik Başlıkları
Spor Sakatlıkları Nedir
Aktif olarak spor yapmakta olan profesyonel sporcuların veya amatör tüm kişilerin spor yaparken antrenman esnasındayken maruz kalabilmekte olduğu tüm spor yaralanmaları genellikle spor sakatlıkları olarak adlandırılmaktadır. Çoğunlukla antrenman esnasında fark edilmesiyle birlikte nadir olarak antrenmandan günler sonrasında ortaya çıkabilmekte olan belirtilerle birlikte meydana gelebilmektedir.
Spor sakatlıklarında tetkik ve tedavi yöntemlerinin uygulanması yönünden iki farklı grupta inceleme yapılmaktadır. Akut spor sakatlıkları genellikle ani ve şiddetli aynı zamanda ağrılı bir şekilde kendini belli etmektedir. Bu tarzdaki sakatlıklarda yaralanan bölgede ödem veya şişme, deri üzerinde oluşan hassasiyet, kemik ve eklem duruşunda anormallik ve vücut fiziksel fonksiyonlarında hareketlerin kısıtlanması ortaya çıkabilmektedir.
Kronik spor sakatlıklarında ise akut spor sakatlıklarından farklı olmasıyla birlikte antrenman esnasında veya sonrasında şiddetli ağrıların meydana gelmesi ve bu ağrıların kronik bir hale gelmesiyle birlikte uzun süreli bölgesel ağrılara dönüşebilmektedir. Kronik ağrıların yanı sıra aynı zamanda dinlenmeyle belirgin bir hale gelen eklem sertlikleri de kronik tip spor sakatlıkları için referans özelliği taşımaktadır.
Spor Sakatlıklarının Nedenleri Nelerdir
Profesyonel veya amatör her sporcunun karşılaşmış olduğu spor sakatlıkları kişisel ve çevresel faktörlere bağlı olarak iki farklı konuda ele alınmaktadır. Kişisel faktörler genellikle kişilerin fiziksel ve mental performansıyla ilişkili olmakta ve sağlıklı bir kas ve omurga sistemi kişisel faktörlerin spor sakatlıklarına sebep olma olasılığını minimize etmektedir. Postür yani duruş bozuklukları, sinüzit, grip, romatizma gibi enfeksiyondan kaynaklı oluşan rahatsızlıklar, antrenmandan önce ısınma hareketlerini yeterli derecede yapmamak, konsantrasyonda eksiklik, koordinasyon bozukluğu ve yorgunluk gibi pek çok sebeplerden dolayı spor sakatlıklarında ortaya çıkmakta olan kişisel faktörler arasında yer almaktadır.
Spor sakatlıklarına sebep olarak ikinci grupta yer almakta olan çevresel faktörler, sporcuların inisiyatifi haricinde gerçekleşmekte olan faktörlerdendir. Antrenmanın süresi, zemin uygun olması, özellikle de açık havada yapılan sporların iklimsel koşulları, kullanımı sağlanan spor malzemeleri, personal trainer veya hakem gibi antrenmanı yönetmekte olan ve kontrollünü sağlayan kişilerin hal ve tavırları çevresel faktörlere bağlı olarak değerlendirme yapılmalıdır.
Spor Sakatlıkları Nasıl Önlenir
Spor sakatlıkları düzenli spor yapan kişiler veya spor yapmaya meyilli olan herkesin karşılaşabileceği durumlardan biridir. Koşu, yürüyüş, yüzme, bisiklet sürme, futbol veya trekking gibi tüm antrenman planlaması veya bireysel sportif aktiviteler esnasında oluşabilen sakatlanma risklerinin gözününde bulundurulması önem taşımaktadır. Spor sakatlıklarından korunabilmek açısından bazı önlemlerin alınması yapılan spor veya antrenmanın devamlılığı ve vücudun kondisyonu, güç ve esnekliği açısından büyük önem taşımaktadır. Sık sık görülmekte olan spor sakatlıklarına tedbir niteliğinde aşağıdaki yöntemleri uygulamanızı tavsiye ederiz.
- Antrenman öncesinde ısınma ve esneme hareketlerinin düzenli bir şekilde yapılması ve bacakları esnetme esnasındayken dizlerin bükülmemesine dikkat edilmesi,
- Antrenmana veya spora uygun ayakkabı ve kıyafetin doğru şekilde seçilmesi ve yer ile temas edilecek olan zeminler için mutlaka yumuşak yüzeylerin tercihinde bulunulmalı,
- Yaşa ve fiziksel kapasiteye uygun spor ve antrenmanların seçimi,
- Düzenli olarak yapılan egzersizlerin bir anda yapılmaması ve kademeli olarak artış yapılmasına özen göstermeli, ayrıca kısa zaman içerisinde büyük hedeflerin konulmamasına dikkat edilmeli,
- Takım sporlarında özellikle de çocuk sporcular ve bireyler için yapılmakta olan seçimlerin yaşa göre değil beceri ve fiziksel yük kapasitesine göre gruplara ayrılmasına dikkat edilmelidir.
Sık Sık Görülen Spor Sakatlanmaları Nelerdir
Spor sakatlanmaları genellikle egzersiz veya antrenman esnasında yapılmakta olan yanlış hareketler ya da vücudun fiziksel olarak aşırı derecede zorlanmasından dolayı meydana gelmekte ve bu zorlanmanın devam etmesi durumunda sakatlık durumu kronik bir hale gelerek ciddi problemlere neden olabilmektedir. El ve ayak bileğinde yaygın bir şekilde meydana gelen spor sakatlanmaları sık sık aşağıdaki durumlardan kaynaklı kendini göstermektedir.
- Aşırı kullanım yaralanmaları ve stres kırıkları,
- Kas yırtılması, tendon ve ligament – burkulma,
- Diz, ayak bileği ve ayak yaralanmaları,
- Omuz yaralanması, tenis / golfçü dirseği, el ve bilek ağrısı gibi durumların meydana gelmesi söz konusu olabilmektedir.
Spor Sakatlıkları Nasıl Tedavi Edilir
Spor sakatlanmalarında tedavinin en etkili yöntemlerinden biri de rehabilitasyondur. Rehabilitasyonla birlikte spordan uzak bir tedavi yönteminin uygulanması yerine basit egzersizlerle birlikte terapi metodları ile sakatlanan ve zarar görmekte olan dokunun desteklenmesini sağlayacak kasları güçlendirerek, sakatlık sonucunda meydana gelen skar dokunun ağrı oluşturmasını ve diğer kaslarla birlikte dokuların germesinin önüne geçmektedir.
Sağlık kuruluşlarına spor sakatlanmalarıyla ilgili gelen hastalara öncesinde normal fizik tedavi konsültasyon ve değerlendirme yapılmasıyla birlikte antrenmanlarla ilgili spesifik sorular sorulmakta ve alınan cevaplar doğrultusunda bir tedavi planlaması hazırlanmaktadır. Spor sakatlıklarında gerçekleştirilmekte olan tedavi metodları arasında manuel terapi teknikleriyle birlikte destekleyici egzersiz planlamasıyla uzman fizyoterapistler tarafından başarıyla gerçekleştirilmektedir.
Spor Sakatlanmalarında İlk Yardım Nedir
Egzersiz veya antrenman esnasında ortaya çıkan spor sakatlanmalarında aktivitenin sonlandırılması durumunda ileride oluşabilecek kalıcı sakatlık riskinin önüne geçmede yardımcı rol oynamaktadır. Egzersiz sonrasında ağrı ve şişliğin azaltması açısından hızlı bir şekilde soğuk kompres uygulanması gerekmektedir. Soğuk kompres zarar görmekte olan dokunun üzerinde ani ve geçici bir rahatlama hissiyatının oluşmasını sağlayacaktır. Sakatlanmakta olan bölgenin şişmesi veya ödem yapmasının önüne geçmek açısından kan akımını yavaşlamasını sağlayacak giysilerin veya sakatlanan bölgedeki kalp seviyesinden yukarıda tutulmasını sağlayacak ikinci bir ilkyardım adımıdır. Böylece kan bacıncıyla birlikte sıvıların dışına çıkışı önlenmesiyle birlikte zedelenmekte olan dokunun üzerinde ödem oluşma riskinin önüne geçebilmektedir.
