Uyku Apnesi Nedir, Belirtileri Nelerdir

Uyku Apnesi Nedir

Uyku apnesi, solunumun uyku sırasında ani ve tekrarlayıcı bir şekilde durması durumunda oluşan ciddi bir uyku bozukluğudur. Günümüzde oldukça yaygın olarak görülen uyku apnesi rahatsızlığının ülkemizde görülme sıklık derecesi ise %5 – %10 aralığında değişim gösterebilmektedir. Solunum bozukluğu için uyku apnesi diyebilmek açısından solunum durmasının minimum 10 saniye olması gerekmektedir. Rahatsızlığın farklı alt çeşitleride yer almaktadır. Hastalığın belirtisi ise apnenin bu alt çeşitlerine göre değişimler gösterebilmektedir.

Uyku Apnesi Çeşitleri Nelerdir

• Obstrüktif (Tıkayıcı) Uyku Apnesi: Obstrüftif uyku apnesi tamamen veya kısmi olarak hava yollarındaki fonksiyon kaybından kaynaklı ortaya çıkan oksijen düzeyi düşüklüğü ve uykunun yarıda kesilmesi atakları ile birlikte karakterize edilmektedir. Bu bozukluk sebebiyle kişinin uyku kalitesinde belirgin bir azalmalar da görülmektedir. Bu belirtilere genel olarak yüksek sesli horlama ve gündüz vakti uykuluğu gibi farklı şikayetlerde oluşmaktadır. Bu apne çeşididinde, üst solunum yolunun tıkanmasına neden olan durumlar nedeniyle meydana gelen tiptir. Ayrıca genel popülasyonda sık sık tespit edilen apne formu da obstrüktif uyku apnesidir. Üst solunum yollarında tıkanma ya da daralmaların oluşmasıyla normal hava akımının kesilmesine sebep olmaktadır. Bu durumda apne şikayetlerinin oluşmasıyla ortaya çıkmaktadır. Uygun tedavi uygulanmaması durumunda bazı önemli rahatsızlıkların oluşmasına da neden olmaktadır. Bu nedenle uygun tanı ve tedavilerin uygulanmasını öneriyoruz.
• Santral Uyku Apnesi: Santral uyku apnesi, beynin merkezine, solunumun kontrolünü sağlayan kaslara uygun sinyallerin gönderilememesi sonucunda ortaya çıkan bir apne çeşididir. Uyku esnasında tekrarlayan solunum durması sebebiyle kişide oksijen karbondioksit dengeside olumsuz olarak etkilenmektedir. Obstrüktif apneden farklı olan santral uyku apnesi, solunumsal işlevleri devam ettirmemektedir. Bu nedenle de hava akımında kesilmeler oluşur. Birbiriyle benzerlik görülen bu iki apne çeşidinde benzer şikayetlerde oluşabilmektedir. Gün içerisinde aşırı miktarda uyku hissiyatı, konsantrasyon eksikliğinden ve baş ağrısı gibi durumlarında oluşabilen şikayetler arasında yer almaktadır. Bu oluşan şikayetlerden farklı olan santral uyku apnesi çeşidi, neden olan parkinson sebebi ya da benzeri bir nörolojik hastalık olması durumunda yutkunmada zorluk, konuşma kalıplarında farklılık, ses tonunun değişmesi ve genel olarak halsizlik gibi belirtilerin oluşması durumunda da dikkatli olmak gerekmektedir.
• Mikst Uyku Apnesi (Kompleks Uyku Apnesi Sendromu): Mikst uyku apnesi durumunda, kişinin hem obstrüktif hem de santral uyku apnesinin oluşması görülebilmektedir.

Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir

Uyku apnesi belirtilerinde bazı değişimlerin genel olarak santral ve obstrüktif çeşitlerindeki apneler için ortak şikayetler de söz konusu olmaktadır. Bu sebeple de bu iki durumun ayrımında zorluk yaşanması oldukça normaldir. Yetişkinler dışında küçük yaştaki çocuklarında da etkileyebilmekte olan uyku apnesiyle birlikte oluşan belirtiler kişinin yaşına göre değişimler de göstermektedir.

Yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir;

• Yüksek seste horlama (genel olarak obstrüktif uyku apnesinde daha belirgin şekilde görülür.)
• Başkasının şahit olduğu uykuda solunum durması atakları
• Uykusuzluk problemleri
• Uykudan aniden uyanma
• Baş ağrısı
• Ağızda kuruluk ve boğaz ağrısı
• Sinirlilik durumu
• Dikkat eksikliği
• Depresif ruh hali

Uyku apnesinde horlamanın nedeni nedir sorusuna, daralan hava yolundan geçiş sağlayan havanın hızlanması ve yumuşak dokuların titreşime uğraması sonucunda ortaya çıkan horlama sesiyle birlikte cevaplandırılabilir.

Horlama problemi olan çocukların yaklaşık olarak beşte biri nedeni uyku apnesinden kaynaklı olabileceği açısından da dikkatli olunması gerekmektedir. Genel olarak ise çocuklarda yaklaşık olarak %3’ünde uyku apnesiyle karşılaşılmaktadır. Bu problemden muzdarip ve tedavi almayan çocuklardan uyum sağlama, davranış ve öğrenmeyle ilgili olarak çeşitli belirtiler de söz konusudur. Dikkat eksikliği, okuldaki performansın düşmesi ve anlama güçlüğü gibi problemlerin oluşabileceğide şikayetler arasında yer almaktadır.

Çocuklarda uyku apnesi gibi durumların şüphelenmesi durumunda çocuğun uyku esnasında bazı uyarıcı belirtileri de yer almaktadır:

• Horlama ve solup alıp vermede güçlük çekme
• Huzursuzluk durumu
• Boğulur tarzda öksürme
• Aşırı derecede terleme

Çocuklarda aynı zamanda uyanık olma esnasında da çeşitli belirtiler de meydana gelebilmektedir. Normal olmayan zamanlarda uykuya dalmada zorluk, asabilik, bademcik ya da geniz etki kökenlik sağlık sorunları da yaşıtlarına göre büyümede ve gelişim açısından gerileme görülmesi, uyku apnesi problemi olan çocukların eşlik edebilecek diğer belirtilere de örneklendirilebilir.

Uyku Apnesi Nedenleri Nelerdir

Uyku apnesindeki sebepleri obstrüktif ve santral form olarak değişimler gösterebilmektedir. Obstrüktif uyku apnesi boğazın arka kısmında oluşan kasların gevşemesiyle birlikte ortaya çıkmaktadır. Bu kasların temel fonksiyonları yumuşak damağın desteklenmesi sağlayan küçük dil ve bademcik gibi yapıların yan tarafından tutulmasını sağlamaktadır. Bu kasların gevşemesinden sonra hava yolları kişinin nefes alıp verme esnasında giderek daralmasını ve hava yolunun tamamen kapanmasını sağlar. Yeterli miktarda hava alamayan kişinin aynı zamanda oksijende eksilmelerde yaşanabilmektedir. Oksijen düzeyinin düşülmesiyle birlikte beyindeki kişiye yönelik uyandırıcı sinyallerde aktarılmaktadır. Bu durumda kişinin uyanmasıyla hava yollarını tekrar açılmasını da hedeflemektedir. Uyanıklık hali genel olarak kısa süreli olmakta ve kişinin bu süre içerisindeki zarfını hatırlamakta güçlük yaşamaktadır. Bu durumda gece boyunca yaklaşık olarak 5 ila 30 kez aralığında tekrarlılık gösterebilmektedir. Bu durumdan şikayet eden hastaların derin ve dinlendirici bir uykudan mahrum kalmasına neden olabilmektedir.

Aşırı kilo, alkol ve sigara tüketimi, dar hava yollarına sahip olmak, uyku hapı veya sakinleştirici ilaç kullanımı, burnun tıkalı olması ve kalıtsal olarak uyku apnesine karşı yatkınlık bulunması durumunda, obstrüktif uyku apnesi sebepleri arasında değerlendirme yapılmaktadır.