Sporcunun Sürantrene Olmasının Nedenleri Nelerdir

Sürantrene, sporcunun maruz kaldığı fizyolojik faktörlerin ve çevresel stres faktörlerinin birleşimi sonucunda meydana gelmektedir.

Temel Stres Faktörleri :

• Hormonal değişimler (kalp, akciğer ve kas fonksiyonlarımızı etkilemektedir)
• Metabolik değişimler (yakıt sistemini etkilemektedir)
• Bağışıklık sistemiyle ilgili olarak değişimler
• Stres hormonlarının salınımı
• Psikolojik adaptasyonla ilgili olarak değişimler

Antrenmanla İlgili Faktörler :

• Çok fazla, sık ve yüksek şiddetli antrenman yapmak
• Sürekli aynı yapılan antrenmanlar
• Takım kamplarındaki yapılan yüklenmeler
• Performans baskısı
• Uzun müsabaka evreleri
• Antrenman programı dışında ekstra olarak yapılan yüklenmeler
• Yetersiz rejenerasyon

Diğer Faktörler :

• Yeterli miktarda sıvı tüketimi yapılmaması
• Uyku düzensizlikleri, yeterli miktarda uyumamak
• Düzensiz beslenme
• Gereksiz ve yüksek miktarda alınan ergojenik yardımlar
• Sporcudan beklentiler
• Antrenör ile güven ilişkisinin bozulması
• Gerçekçi olmayan hedefler
• Yarışma kilosuna düşme diyetleri
• Soğuk ve sıcak ortam
• Üst solunum yolu enfeksiyonları ve enfeksiyonu takiben erken ve ağır antrenmanlar
• Kadın sporcularda menstrual düzensizlikler

sürantrenmana sebep olan sadece bunlarla sınırlı olmayıp, başka faktörlerinde etkileri olabilmektedir.

Sürantrene Hangi Spor Branşlarında Daha Sık Görülür

Yüzme, bisiklet, halter ve atletizm gibi dayanıklılık gerektiren spor branşlarında yüksek miktar görülmektedir. Görülme sıklığıyla ilgili net bir doğru veri olmamasıyla birlikte elit olmayan dayanıklılık gerektiren spor branşlarında  “overreaching/overtraining” %30; elit sporcularda ise %60 miktarında görüldüğü tahmin edilmektedir.

Sürantrenmanın Belirtileri Nelerdir

Sürantrenmanın belirtileri, istemsiz olarak çalışan otonom sinir sisteminin stres anında ön planda olan “sempatik” bölümü ile birlikte rahatlama esnasında ön planda olan “parasempatik” bölümü olarak ve diğer belirtiler olarak sınıflandırılmaktadır.

Sempatik Belirtiler Nelerdir

Sempatik belirtiler daha sık olarak görülmektedir.

• Sinirlilik
• Kalp hızında artış
• Terleme
• Huzursuzluk
• Vücut ısısının artması
• Egzersiz sırasında solunum hızının artması
• Tansiyonun artması
• Egzersizden sonra istirahat nabzına dönme süresinin uzun olması
• Ajitasyon

Parasempatik Belirtiler Nelerdir

Parasempatik değişimler daha nadir olarak görülmektedir. Ancak aerobik sporlarda ve deneyimli sporcularda görülme sıklığı daha yüksek oranda görülmüştür. Bu değişiklikler bazen aşırı yüklenme olmadan da meydana gelebilmektedir.

• Depresyon
• Motivasyonun azalması
• İstirahat nabzında ve kan basıncında azalmalar görülmesi

Diğer Belirtiler Nelerdir

• Kilo kaybı
• Konsantrasyon eksikliği,
• Kasların ağrılı, sertleşmiş ve ağırlaşmış hal alması
• Anksiyete
• Yeterli miktarda dinlenmiş şekilde uyanamamak vb. durumlarda örneklendirilebilir.

Bazı sporcular aynı antrenman düzeyin çalıştıkları halde, algılamış oldukları yorgunluk düzeyleri yüksek olmasından şikayet ederler. Bu sporcuların normal orandaki antrenmanları ve yarış düzeyindeki programlarına başlayabilmektedirler. Fakat bu durumda beklenilmedik şekilde performanslarında düşüklük hissetmeleri nedeniyle antrenmanları yarıda bırakabilmektedirler.

Sürantrenmanı Önlenmesinde Neler Yapılmalıdır

• Her sporcunun kapasitesine, performans düzeyine, duygusal moduna, sakatlık durumu ve ihtiyacına yönelik antrenman programı hazırlanması gerekmektedir.
• Antrenmanlarda yük, kademeli olarak artış yapılması gerekmektedir.
• Monoton antrenman programlarından kaçınılması gerekmektedir.
• Doğru beslenme, yeterli sıvı tüketimi ve düzenli uykunun önemi vurgulanmalıdır.
• Fiziksel ve psikolojik olarak stres faktörlerinin etkilemesinden uzak kalınması gerekmektedir.

Sürantrene Olmuş Sporcular Nasıl Değerlendirilmelidir

Öncelik olarak sporcunun temel şikayetleri, antrenman programı, beslenme düzeni, kullandığı ilaçlar, varsa hastalıkları ve antrenman hedeflerini sorgulaması gerekmektedir. Başlangıç olarak öncelikle 1 ila 3 haftalık dinlenme programına alınması gerekmektedir. Dinlenme programını düzenlerken tamamen sporcunun isteğine göre düzenlenmelidir. Bu programda tam dinlenme veya kısmi olarak dinlenme olarak programlanabilmektedir.

Dinlenme sonrasında sporcunun göstermiş olduğu belirtilerine göre düzelme varsa antrenman programı tekrar düzenlenmelidir. 1 ila 3 haftalık dinlenme programı ile belirtileri düzelmeyen sporcularda ise dinlenme süresinin arttırılması gerekmektedir ve bu durumda ekstra olarak spor psikoloğu ve beslenme uzmanlarında başvurulması sporcunun performansı acısından daha sağlıklı olacaktır.

Sürantrenman sonrasında tekrar spora geri dönüş yapıldığında programlan antrenmanda sıklık durumu, antrenman süresi ve antrenmanın şiddetinin tekrar göz önünden geçilmesi gerekmektedir ve sporcunun performansına göre birden yüksek miktarda antrenman programı düzenlenmemesi gerekmektedir.