Dünyada ilk ekili tahıllar sınıfına giren siyez buğdayının tarihi 12 bin yıl öncesine kadar gider. İlk olarak Güneydoğu’da bulunan Şanlıurfa ilimizin Karacadağ ilçesinde ekildiği düşünülen siyez buğdayının tarihi çok eskilere dayansa da genetiğiyle oynanmadan günümüze kadar gelmeyi başarmış nadir tohumlardan bir tanesidir. Siyez buğdayının ve siyez buğdayından elde edilen unun sağlığımız açısından öneminin nedeni tam da budur.
‘Siyez unu nedir, faydaları nelerdir?’ sorularının yanıtları insanların bilinçli beslenmeye başlamasıyla birlikte önem kazanmıştır. Türk toplumu olarak beyaz undan yapılmış olan ekmeği çok fazla tüketmekteyiz. Oysa besin değerleri açısından beyaz undan çok daha faydalı olan siyez unundan yapılmış ekmeği tüketmeye gayret etsek daha sağlıklı bir toplum için önemli bir adım atmış oluruz.
Yazımızın başında iken sizler ile çok önemli bir video paylaşmak istiyoruz. Bu video da siyez unu ile normal beyaz un arasındaki fark çok basit bir deney ile ortaya çıkmaktadır. Bu videonun sonundaki sonucu gören birisinin bundan sonra beslenme alışkanlığını değiştireceğinden hiç şüphemiz yok.
İçerik Başlıkları
Siyez Unu ile Beyaz Un Farkı Deney Videosu
Siyez Unu Nedir?
Siyez buğdayı için buğday türlerinin atası demek yerinde olur. Bu buğdayın öğütülmesiyle elde edilen una ise siyez buğdayı denilmektedir. ‘Siyez unu nedir?’ denildiği zaman hemen sağlığa olan faydaları akıllara gelmektedir. Çünkü günümüzün modern buğday türleriyle kıyaslandığında besleyicilik açısından ön plana çıkar. Ayrıca yüksek oranda protein barındıran siyez ununun içeriğinde karotenoidler bol miktarda bulunur. Yine içeriğindeki glüten miktarı buğday ununa göre çok az olmakla birlikte glüten zincirlerinin de modern una kıyasla daha kısa olduğu saptanmıştır.
Dünyanın ilk buğdayı olan; Siyez buğdayının genetiği değiştirilmemiştir.
Sık bir kavuz yapıya sahip olan siyez buğdayı tek başakçıklı bir buğday türüdür. Siyez buğdayının bu özellikleri onu zararlılara, soğuğa ve hastalıklara karşı dirençli kılmaktadır. Kötü iklim koşullarıyla mücadele edebildiği için günümüzde Kastamonu, Erzincan, Kars, Edirne ve Tekirdağ illerimizde çok fazla yetiştirilir. Ülkemizde en fazla Kastamonu’da yetiştirildiğinden dolayı bu buğday türüne Kastamonu siyezi de denilmektedir. Siyez buğdayının dünyada en fazla yetiştirildiği ülkeler ise Balkan ülkeleri, Almanya, Fransa, Fas, İsviçre, Yugoslavya, İtalya ve İspanya’dır. İşlenmesi oldukça zor olan siyez buğdayının taş değirmende öğütülmesiyle siyez unu elde edilmektedir.
Siyez Unu Faydaları Nelerdir?
İçeriğinde A, B ve E vitaminlerini bol miktarda barındıran siyez unu lif bakımından da zengin bir besin maddesidir. Siyez ununun içeriğinde bol miktarda bulunan mineraller ise magnezyum, selenyum, fosfor, folik asit, demir ve çeşitli minerallerdir. Peki, buğday unundan daha sağlıklı olan siyez ununun sağlığa faydaları nelerdir? Şimdi hep beraber siyez ununun sağlığa olan faydalarına göz atalım.
- Glisemik indeksi daha düşük olduğu için kan şekerinin aniden yükselmesine neden olmaz. Diyabet hastaları doktor onayı aldıktan sonra siyez ekmeği tüketerek kan şekerini dengede tutabilirler.
- Beyaz ekmeğe göre daha uzun süre tokluk hissi verir.
- İçeriğindeki lif ve protein sayesinde metabolizmayı daha hızlı çalıştırdığından kilo vermede önemli bir yardımcıdır.
- Hamilelik sürecinde gereksinim duyulan folik asit ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayacak kadar folik asit barındırır. Yine siyez ununun içeriğinde bulunan vitamin ve mineraller anne sütünün artmasında önemli bir etkendir.
- İçeriğinde bol miktarda barındırdığı lif sayesinde vücut tarafından kolay sindirilir. Beyaz un sindirim sisteminin çalışmasını olumsuz etkilerken, siyez unu sindirim sisteminin çalışmasını düzenlediğinden mide şişkinliğini ve kabızlığı önler.
- İçeriğindeki kolesterol oranı sıfır olduğundan kolesterolü yüksek olanlar güvenle tüketebilir. Hatta kolesterolü olanların doktor onayı aldıktan sonra siyez unundan yapılmış ekmeği tüketmesi daha sağlıklıdır.
- Doymamış yağların sağlığımıza olan faydaları günümüzde daha iyi bilinmektedir. Siyez unu ise doymamış yağ açısından çok zengindir. Siyez ununun içeriğindeki doymamış yağ asitleri sindirimi rahatlatır ve fazla kilolardan daha kolay kurtulmayı sağlar. Kalp ve damar sağlığını ise destekler.
- Lif ve vitaminler bakımından oldukça zengin olan siyez unu bağırsak sağlığını destekleyerek kolon kanserine karşı ciddi bir koruma sağlar.
- Radyasyona karşı oldukça dayanıklı olan siyez unu radyasyonu emmediğinden radyasyonun zararlı etkilerine karşı sağlığımızı korur.
- Siyez ununun içeriğindeki zeaksantin, lutein ve ß-karoten maddeleri göz sağlığını desteklemektedir. Bu maddeler, gözle doğrudan temas eden zararlı ışıkları bir dereceye kadar egale edebiliyor.
- Alerjik etkisinin daha az olduğu son yıllarda yapılan araştırmalar ile ortaya çıkarılmıştır.
Siyez Unu Besin Değerleri ve Kalorisi
- Siyez ununu kıymetli kılan içeriğindeki zengin besin değerleridir. İçeriğinde kompleks karbonhidratlar barındırır.
- Siyez ununun içeriğindeki glüten miktarı çok düşük olsa da çölyak hastaları ve glüten alerjisi olanların tüketmesi tavsiye edilmez.
- Uzun süre tokluk hissi verdiğinden kilo vermede önemli bir yardımcıdır.
- Siyez unundan ekmek yapacağınız zaman glüten oranını daha da aşağılara çekmek için ekşi maya kullanmanız önerilir.
- Siyez ununun içeriğinde B1, B2 ve B12 vitaminlerinin yanı sıra fosfor, çinko, sodyum, selenyum, folik asit ve demir mineralleri bol miktarda bulunur.
- 100 gram gelen siyez unu ortalama 333 kalori değerindedir. Besin değerleri ise 0,09 mg E vitamini, 32 mg kalsiyum, 9,72 gram lif, 12 gram protein ve 1,78 gram yağ, 64,92 gram karbonhidrat, 9,72 gram diyet lifi, 26 iu folik asit, 4,21 mg demir, 5,32 mg çinko, 159,57 mg fosfor, 93,51 mg magnezyum, 3,41 mg sodyum, 403,5 mg potasyum ve 11,5 iu selenyumdur.
- 120 gram gelen 1 su bardağı siyez unu ise ortalama 400 kalori değerindedir.
