Çinko eksikliği, vücutta yeterli miktarda çinko bulunmamasında meydana gelen bir durumdur. Çinko, hamilelik, çocukluk ve ergenlik döneminde uygun büyüme ve gelişmenin yanı sıra yara iyileşmesi ve bağışıklık sistemi açısından oldukça gerekli bir mineraldir. Çinko vücutta çeşitli işlevlere sahiptir. Çinko, kimyasal reaksiyonları katalizleyen moleküller olan tahmini 100 enzimin görevini yerine getirmesi açısından yardımcı olmasıyla birlikte hücre aktivitesine destek olmaktadır. Bununla birlikte çinko, hücre bölünmesinde, koku ve tat duyusunu korumasında rol oynamaktadır. Çinko vücutta depolanmamasından dolayı mineralin öğünlerden yeterince alınması, çinko eksikliğinin önlenmesi açısından oldukça önem taşımaktadır.
İçerik Başlıkları
Çinko Eksikliği Neden Olur
Çinko eksikliği kötü beslenmeden dolayı ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle de, yetersiz miktarda beslenmekte olan çocuklar ve yetişkinlerin yanı sıra koşullar ya da hastalık sebebiyle düzenli bir beslenmeye sahip olmayan kişilerde daha yaygın bir şekilde görülmektedir. Et ve kabuklu deniz ürünleri çinko açısından oldukça yüksek olmasından dolayı veganlar çinko yetersizliğine daha yatkın olabilmektedir. Ayrıca hamilelik ve emzirme döneminde de çinko eksikliği meydana gelebilmektedir. Bağırsaklarla ilgili problemler çinko emilimini zorlaştırabilmektedir. Bu duruma ülseratif kolit, Crohm hastalığı ve çölyak hastalığıyla kalıcı ishal ile karakterize edilmekte olan hastalıklar dahil olmaktadır. Yüksek oranda alkol tüketimi sağlayan kişilerde çinko emilimini normal bir şekilde gerçekleştirememektedir.
Düşük çinko emilimi, kronik karaciğer ya da böbrek rahatsızlığı gibi uzun süreli bozukluklardan da meydana gelebilmektedir. Ayrıca, yüksek doz demir takviyelerinin kullanımı da çinko emilimini etkilemesiyle birlikte çinko eksikliğine neden olabilmektedir. Nadir görülen bir genetik bozukluk olan akrodermatitis enreropatika, çinko eksikliğinin çok az görülmekte olan nedenlerinden biridir. Bu hastalıkta tipik olarak çinko emilimine izin vermekte olan bir taşıma proteini eksiktir ve bu durumda ciddi çinko eksikliğine neden olmaktadır. Bu durumda, bir bebek anne sütünden kesilmesinden hemen sonrasında belirtiler ortaya çıkmaktadır. İlk semptom ise sık sık oluşan tipik bir döküntüdür.
Çinko Eksikliği Belirtileri Nedir
- Kilo kaybı
- Öksürük ve göğüs enfeksiyonları gibi enfeksiyonlara yatkınlık
- Saç dökülmesi
- Deri döküntüsü
- Enerji düşüklüğü
- Göz problemleri
- Yaraların geç iyileşmesi
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Sinirlilik, gerginlik
- Tırnak uzamasında yavaşlık
- Tırnakların kırılgan ve çatlamaya daha eğilimli bir yapıya sahip olması
- Sürekli uyku hali
- Koku ve tat duyusunda azalma
- İshal
- İştah kaybı
- Cilt üzerinde açık yaralar
- Çocuklarda ve ergenlerde görülen belirtiler ise; büyüme geriliği, gecikmiş ergenlik, öğrenme güçlüklerinin meydana gelmesidir.
Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır
Çinko vücuttaki hücrelere çok küçük miktarda dağılmasıyla birlikte çinko eksikliğinin teşhis edilmesinde basit bir kan testi yeterli olmayabilmektedir. Hekimler tarafından çinko eksikliğinden şüphelenilmesi durumunda, doğru bir ölçüm elde edebilmek açısından kan plazması test edilmektedir. İdrar testi ve saç analizini çinko eksikliğinde kullanılmakta olan iki tanı yöntemlerdir.
Çinko eksikliği farklı bir hastalığın belirtisi de olabilmektedir. Örnek vermemiz durumunda bazı bozukluklar çinkonun vücutta metabolize olmasına fakat iyi bir şekilde emilememesine neden olabilmektedir. Çinko eksikliği aynı zamanda bakır eksikliğine neden olabilmektedir. Bu nedenle de çinko eksikliğinin belirlenmesi açısından daha fazla test uygulanmaktadır.
Çinko Eksikliği Nasıl Giderilir
Çinko eksikliği, diyetlerdeki çinko miktarlarının eski haline getirilmesi için takviye ile birlikte tedavi edilmektedir. Çinko takviyelerinin yanı sıra çinko açısından zengin besinlerin tüketimini arttırmayı ya da tanıtmayı ve hekimler tarafından önerilmekte olan diyet standartlarına bağlı kalmayı içerebilmektedir.
