Günlük yaşantı içerisinde maruz kalınan birçok dış etken insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Yaşamak için solunan havadan, gün içerisinde tüketilen su ve gıdalardan, hatta herhangi bir şekilde temas halinde olunan topraktan dahi bedene giren zehirli maddeler yani sağlığa zarar veren toksik maddeler ile enfeksiyon hastalıkları nedeniyle vücutta kalan bakteriler sağlığı ciddi şekilde tehdit etmektedir. İnsan sağlığına zarar veren bu toksik maddelerin önemli bir kısmı idrar, dışkı, terleme, safra ve solunum gibi vücut fonksiyonlarıyla vücuttan uzaklaştırılsa da bir kısmı vücutta kalmaktadır.
Vücut, kendi içerisinde kalan bu toksik maddeleri detoksifikasyon denilen yöntemle kendi kendine temizlemektedir. Vücutta B12 vitamini yeterli miktarda bulunmadığı zaman detoksifikasyon işlemi büyük güç kaybetmektedir. Bu da detoksifikasyon işleminin doğru çalışmasına engel olduğundan vücut toksik maddelerden kendisini arındıramamaktadır. Vücutta bazı reaksiyonların sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi, sağlıklı DNA, alyuvarlar ve sinir hücrelerinin sağlığı içinde B12 vitamininin vücutta yeterli miktarda bulunmasına gereksinim duyulmaktadır.
Peki, vücutta hayati fonksiyonların yerine getirilmesine yardımcı olan ‘B12 vitamini hangi besinlerde bulunur?’ B12 vitamini içeren besinler, B12 vitamin eksikliğinin neden olduğu hastalıklar, vücuttaki B12 vitamin seviyesinin kaç olması gerektiği, B12 vitamin eksikliğinin belirtileri ve B12 vitamin eksikliğinin nasıl giderileceği ile B12 vitamininin sağlığa faydaları bu yazımızda detaylı şekilde ele alınmıştır.
İçerik Başlıkları
B12 Vitamini Nedir?
B12 vitamini suda çözünebilen vitaminler arasında yer almakta olup, vücut azda olsa B12 vitaminini depolayabilmektedir. Kobalt minerali içerdiğinden dolayı kobalamin de denilen B12 vitaminini, işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getiren karaciğer 2 mg depolayabilmektedir. Karaciğer haricinde vücudun diğer bölgelerinde de 2 mg depolanabilen B12 vitaminini vücut toplamda 4 mg depolayabilmektedir. Vücudun depoladığı B12 vitamini çok düşük seviyede olduğu için B12 vitamininin besinler yoluyla günlük alınması tavsiye edilmektedir. B12 vitaminini içeriğinde en fazla hayvansal besinler barındırmaktadır. B12 vitaminini ince ve kalın bağırsak az miktarda sentezleyebilmektedir.
Peki, yüksek ısıda fonksiyonlarını kaybeden B12 vitamini nedir? Vücuttaki pek çok mekanizmanın gerçekleşmesinde önemli görevler üstlenen B12 vitamini, kan içerisindeki kırmızı hücrelerin üretilmesi için oldukça önemli bir vitamindir. Ayrıca DNA ve myelin sentezinin gerçekleşmesinde de folik asitle birlikte görev almaktadır.
Sinir hücrelerini çevreleyen myelin kılıflarının sentezinin gerçekleşmesine yardımcı olan B12 vitamini elektriksel sinyallerin daha hızlı iletilmesini sağlamaktadır.
Vücudun sentezlediği B12 vitamininin geri emiliminin yanı sıra amino asitlerin geri emiliminde de görev almaktadır. Yine magnezyum, çinko gibi değerli minerallerin fonksiyonlarında da rol alan B12 vitamininin günlük yeterince alınması ihmal edilmemelidir.
B12 Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
B12 vitamin eksikliğinin vücuttaki en belirgin belirtisinin kansızlık yani anemi oldu bilinmektedir. Kansızlık kaynaklı efor kaybı, çarpıntı, hızlı yorulma, dikkat dağınıklığı, halsizlik ve göz kararması gibi problemlerde görülebilmektedir.
‘B12 vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?’ sorusuna verilebilecek bir diğer yanıtta ağız içerisinde oluşan yaralar, dilin kızarması ve dilde şiddetli yanma hissi, ishal ve gece bacakların kasılmasıdır.
Bacakların, ayakların, kolların ve ellerin karıncalanmasının yanı sıra uyuşma hisside B12 vitamini eksikliği belirtileri arasında yer almaktadır. Zihinsel fonksiyonlardaki bozulmalarda B12 vitamini eksikliğine işaret etmektedir.
B12 vitamini eksikliği unutkanlık ve hafıza kaybı gibi problemlerle yaşlı insanlarda kendisini belli etmektedir. Yaş ilerledikçe vücudun B12 vitaminini emilim kabiliyeti ve bu vitaminin vücutta depolanması azalmaktadır. B12 vitamin eksikliği 65 yaşını geçkin insanlarda depresyon riskini artırmaktadır.
Yeni hücrelerin vücut tarafından sentezlenmesini engelleyen B12 vitamin eksikliğinin diğer bir önemli habercisi de metabolizmanın çalışmasındaki yavaşlamadır.
B12 Eksikliği Nasıl Giderilir?
Vücutta B12 vitamini eksikliği belirtileri varsa bunu gidermenin en iyi yolu B12 vitamini içeren besinlerin bol tüketilmesidir. B12 vitamin takviyeleri ise en son çare olarak düşünülmeli ve hekim bilgisi dışında bu takviyeler kesinlikle kullanılmamalıdır. Peki, ‘Vücuttaki B12 vitamin eksikliği nasıl giderilir?’ B12 vitamin eksikliğini gidermenin en iyi yöntemi öncelikle sorunun tespit edilmesi ve sonrada bu soruna yönelik gerekli tedbirlerin alınmasıdır. Besinler yoluyla vücuttaki B12 vitamin eksikliğinin tamamlanabilmesi için vücuttaki B12 vitamin eksikliğinin az miktarda olması gerekmektedir. Bu nedenle bir sağlık kuruluşuna başvurarak B12 testi yaptırmalı ve vücutta ne kadar eksiklik olduğu tespit edilmelidir. Bu tespitin yapılmasının ardından vücutta B12 vitamin eksikliğinin giderilmesi için hekim tarafından çizilen yol takip edilmelidir.
B12 Eksikliği Nedenleri Nelerdir?
Vücuttaki birçok problem B12 vitamin eksikliğine neden olabilmektedir. Bu nedenlerin başında ise sağlıksız ve dengesiz beslenme tarzı gelmektedir. Peki, ‘B12 vitamin eksikliğinin nedenleri nelerdir?’ B12 vitamin eksikliği en fazla hayvansal besinlerle az beslenen veya vejetaryen beslenme tarzıyla beslenen kişilerde görülmektedir. Bu kişilerin vücudunda B12 vitamin eksikliği fazla olduğu için genellikle B12 vitamin takviyesi hekimler tarafından tavsiye edilmektedir. Bunun nedeni ise sebze türü besinlerin içeriğinde B12 vitamininin bulunmamasıdır.
B12 vitamin eksikliğine mide küçültme veya mide kelepçesi takma gibi cerrahi operasyon geçiren kişilerde de çok sık rastlanmaktadır. Çünkü bu kişilerde mide, B12 vitamininin emilimini sağlıklı bir şekilde gerçekleştirememektedir. Bu nedenle midesinde bu tür sağlık problemi olanların da B12 vitamin takviyesi alması gerekmektedir.
Bazı hastalıklarda vücutta B12 vitamin eksikliğine neden olabilmektedir. Gün içerisinde vücuda giren besinler belli yöntemler ve belli bir sistem dahilinde vücut tarafından işlenmektedir. Bu yöntemler ve sistem sağlıklı bir şekilde işlemezse vücutta B12 vitamin eksikliği kaçınılmaz hale gelmektedir. B12 vitamin eksikliğine en fazla neden olan hastalıklar arasında çölyak ve crohn hastalıkları başı çekmektedir. Bu hastalıklar nedeniyle vücut besinleri sağlıklı bir şekilde işleyememektedir. Bu da vücuttaki B12 eksikliğinin besinler yoluyla giderilmesini engellemektedir. Bundan dolayı bu hastalıkları olan kişilerde B12 vitamin takviyesi veya B12 vitamin iğnesiyle vücuttaki B12 vitamin eksikliği giderilmeye çalışılmaktadır.
50 yaş ve üstündeki kişilerde, alkolü düzenli alanlarda, zayıflamak için cerrahi operasyon geçirenlerde, mide asidi üretiminde problem olanlarda ve şeker hastalığı için ilaç kullananlarda da B12 vitamin eksikliği yaygın olarak görülmektedir.
B12 Vitamin Eksikliğinin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?
Vücutta çeşitli belirtilerle kendisini belli eden B12 vitamin eksikliğine tedbir alınmadığı takdirde birtakım hastalıkları tetikleyebilmektedir.
B12 vitamin eksikliğinin neden olduğu hastalıklar nelerdir? İşte vücut için en önemli vitaminler arasında yer alan B12 vitamin eksikliğinin neden olduğu hastalıklar;
- Kabızlık
- Yorgunluk hissi
- El ve ayakların çok sık karıncalanması
- Zayıflama
- İştah kaybı
- Anemi yani kansızlık
- Mental fonksiyonların bozulması
- Reflekslerin ve ağrı hissinin azalması
- İşitme sinirinde iltihap oluşumu
- Zihinsel bozukluklar
- Sarılık geçirme
- Bağışıklık sisteminin zayıf düşmesiyle kolay hastalanma
B12 vitamin eksikliğinin çok fazla olduğu durumlarda sinir sisteminde kalıcı tahribatlar ve kronik rahatsızlıklar görülmesi
Vücutta B12 Vitamin Değeri Kaç Olmalıdır?
Kan dolaşımındaki B12 vitamin miktarının tespit edilmesi için B12 vitamin testi yaptırılmalıdır. Bu vitamin testinin sonucunu ise uzman hekim değerlendirmelidir. Ancak vücutta bulunması gereken B12 vitamin miktarıyla ilgili uzmanlar tarafından farklı açıklamalar yapılması ise kafaları karıştırmaktadır. Örneğin Prof. Dr. Osman Müftüoğlu tarafından kaleme alınan iki farklı köşe yazısında bu değerler farklı şekilde ifade edilmiştir. Bu köşe yazılarının birinde vücuttaki normal B12 vitamin değerlerinin 750 ila 1000 aralığında olması normal kabul edilirken, diğer köşe yazısında ise bu değerlerin 500 ila 700 aralığında olması normal kabul edilmektedir.
Vücutta B12 vitamin değeri kaç olmalıdır? Canan Karatay tarafından yapılan açıklamada ise vücuttaki normal B12 vitamin değerinin 1000 pg/ml olması gerektiği ifade edilmiş, 800 pg/ml değerinin altı ise B12 vitamin eksikliği olarak kabul edilmiştir. Ortada bir gerçek var ki o da vücuttaki B12 vitamin değerinin yaşa göre değişmesidir. Çünkü bir bebek ile bir yetişkinin günlük B12 vitamin gereksinimleri değişkenlik göstermektedir.
0-6 ay aralığındaki bebeklerin vücutları günlük 0,4 mcg B12 vitaminine gereksinim duymaktadır. Miligramın binde biri mcg olarak ifade edilmektedir.
4-8 yaş aralığındaki çocukların vücutları günlük 1,2 mcg B12 vitaminine gereksinim duymaktadır.
14-18 yaş aralığındaki gençlerin vücutları günlük 2,4 mcg B12 vitaminine gereksinim duymaktadır.
19 yaş ve üstündeki yetişkinlerin vücutları ise günlük 2,4 mcg B12 vitaminine gereksinim duymaktadır.
Hamile bayanların günlük B12 vitamin gereksiniminin ise 2,6 mcg olduğu bilinmektedir.
B12 Vitamininin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Sağlığa sayısız faydaları olan B12 vitamininin sağlığa olan faydalarının bilinmesi bu vitaminin günlük alımının ihmal edilmemesi için çok önemlidir.
B12 nin faydaları nelerdir? İşte B12 vitamininin sağlığa faydaları;
- Hücre yaşlanmasının engellenmesinde ve sinir hücrelerinin onarılmasında oldukça etkili olan B12 vitamini, karbonhidratları enerjiye çevirdiği içinde vücuttaki yağlanmayı azaltmaktadır.
- Kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini düşüren B12 vitamini, damarları koruduğu içinde felç geçirme ve yüksek tansiyona yakalanma riskini azaltmaktadır.
- Cildi yenileyen ve yeni hücre oluşumunu destekleyen B12 vitamini, cilt, tırnak ve saç sağlığı içinde en önemli vitaminler arasında yer almaktadır.
- Vücuttaki şeker metabolizmasını desteklediği için unutkanlığa çok iyi gelmektedir.
- Kilo kontrolünün sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Vücuda enerji verdiği içinde halsizlik ve yorgunluğa son vermektedir.
- DNA ve RNA oluşmasında önemli görevler üstlenmektedir.
- Sağlığı ciddi şekilde tehdit eden akciğer, karaciğer, prostat, kolon ve meme gibi kanser türlerine yakalanma riskini azaltmaktadır.
- Beyine sinir iletiminin düzenlenmesinde ve asetilkolin üretilmesinin artırılmasında etkili olduğu gibi ileri yaşın kâbusu olan Alzheimer hastalığına karşı korumaktadır.
B12 Hangi Besinlerde Bulunur?
B12 vitamini vücudun üretemediği vitaminler arasında bulunmaktadır. Bundan dolayı da B12 vitamini içeren besinlerin günlük tüketiminin ihmal edilmemesi sağlıklı bir yaşam açısından çok büyük önem arz etmektedir. Hatta hekim tarafından gerek görüldüğü takdirde B12 vitamin takviyeleri alınmalıdır. Bu takviyeler B12 iğnesi ve B12 tabletleri şeklinde alınabilmektedir. B12 vitamin eksikliği ileri seviyelerde değilse, vitamin takviyesi yerine besinler yoluyla bu eksikliğin giderilmesi tercih edilmektedir.
B12 barındıran besinleri tüketirken bazı hususlarla ilgili çok dikkatli olunmalıdır. Bazı bilimsel araştırmalar, C vitamininin takviye olarak alınması halinde besinler yoluyla alınan B12 vitaminini etkisizleştirdiğini ortaya koymuştur. Yine folik asit ve potasyum minerallerinin de takviye olarak alınması vücuttaki B12 vitamin eksikliğini gölgelemektedir. Bundan dolayı B12 vitamin eksikliği için takviye hekim muayenesi sonucunda hekimin verdiği karar doğrultusunda alınmalıdır.
B12 vitamini hangi besinlerde bulunur? İşte B12 vitaminini içeriğinde bol miktarda barındıran besinler;
Et Ürünleri
B12 vitaminini içeriğinde en bol barındıran besinler arasında et de yer almaktadır. Sığır, kuzu, ördek, dana kaz ve hindi gibi hayvanların etleri bol miktarda B12 vitamini barındırmaktadır. Yine ciğerde B12 vitamini bol miktarda bulunmaktadır. Sığır eti ve dana kıyma, B12 vitamini bakımından çok zengindir. 100 gram gelen kuzu eti ise günlük B12 vitamini gereksiniminin yarısından fazlasını karşılamaktadır.
Deniz Ürünleri
Hayvansal gıdaların içeriğinde B12 vitamini bol miktarda bulunmaktadır. Dolayısıyla deniz ürünleri de B12 vitamini açısından çok zengindir. B12 vitamini bakımından en zengin olan besinin ise balık yumurtası yani havyar olduğu bilinmektedir. 50 gram havyar, günlük alınması gereken B12 vitamininin 5 katını içermektedir. 15 gram ahtapot ise günlük B12 vitamini ihtiyacının tamamını karşılamaktadır. Somon, uskumru, ton balığı, midye, sardalye ve istiridye gibi deniz ürünlerinin 100 gramı ise günlük alınması gereken B12 vitaminini fazlasıyla içermektedir.
Süt Ürünleri
Süt ürünleri de B12 vitamini bakımından en zengin besinler arasında bulunmaktadır. Ancak süt ürünlerinin içeriğindeki B12 vitamini et ve deniz ürünleri kadar zengin değildir. Bazı peynir türlerinin içeriğinde B12 vitamini ile birlikte protein ve kalsiyumda bol miktarda bulunmaktadır. Beyaz peynirin 100 gramı vücudun gereksinim duyduğu B12 vitamininin üçte birini karşılarken, tek adet yumurtanın akı ise günlük B12 vitamini gereksiniminin altıda birini karşılamaktadır.
